"برداشت مفهومی" از تعامل سه عنصر؛ "پژوهشگر"، "قرآن" و "روش شناسی برداشت مفهومی" بوجود می آید. برداشت مفهومی تلاشی است برای فهم و شناخت قرآن با بهره گیری از فهم نسبی قرآن بر پایه خرد و دانش شخص پژوهشگر و در چارچوب روش شناسی برداشت مفهومی. به بیانی دیگر، برداشت مفهومی را می توان فهم و برداشت امروز ما از متن قرآن بدون تحمیل عامدانه پیش فرضها و پیشداوری های شخص پژوهشگر و یا دیگر قرآن پژوهان و پیشینه های تاریخی دانست. پژوهشگر برداشت مفهومی قرآن برای نگارش برداشتهای خود تابع منابع و عوامل بیرونی نظیر شان نزول ها، تفاسیر، روایات، اسناد تاریخی، و یا… نمی باشد و قرآن را فقط با خود قرآن و با رعایت چارچوبهای روش شناسی مفهومی مطالعه و فهم می نماید. در برداشت مفهومی پژوهشگر بیش از آنکه خود را متکی و مقید به تکنیک ها و قواعد مرسوم در ترجمه و تفسیر نماید، تلاش دارد تا از لابلای آیات و فرازهای آن نیت خوانی کرده و فهم آزاد خود را به نگارش درآورد. بطور کلی از سه عنصر اصلی برداشت مفهومی، عنصر قرآن ثابت، عنصر روش شناسی برداشت مفهومی در حد توان ثابت و عنصر سوم یعنی انسان پژوهشگر متغیر وابسته و برخاسته از زمان می باشد، او با وجود همه تلاش هایی که برای فهم قرآن از قرآن به عمل می آورد ادعایی درباره اینکه برداشت مفهومی برداشتی کامل از قرآن است ندارد و امیدوار است روش شناسی برداشت مفهومی را در حد وسع ناچیز خویش با استفاده از سامانه "گام آهو" توضیح و در معرض قضاوت قرار داده باشد. " روش شناسی" در "برداشت مفهومی" قرآن: برای رسیدن به برداشت مفهومی قرآن، به روش زیر عمل می گردد: 1- تشخیص "فراز" های موجود در آیه. 2- تلاش در جهت درک مفهوم هر فراز با توجه به "واژگان کلیدی" موجود در آن فراز. 3- تلاش در جهت درک مفهوم و معنی هر واژه کلیدی با مطالعه کاربرد واژه در بقیه آیات قرآن و رسیدن به درک نسبی مفاهیم مرتبط با واژه و انتخاب مناسبترین مفهوم واژه کلیدی. 4- تلاش در جهت درک مفاهیم فرازهای موجود در آیه و تعیین تقدم و تاخر و جابجایی فرازها بطوریکه به فهم بهتر آیه کمک و سازگاری بیشتری در بین فرازها به وجود آید. 5- نگارش برداشت مفهومی با رعایت موازین بالا با بهره گیری از "جهان بینی مفهومی قرآنی". در سامانه گام آهو بخش ویژه ای برای نمایش برداشتهای مفهومی آیات ایجاد شده است. واژگان کلیدی: برداشت مفهومی قرآن اساسا واژه محور است و این بدان معناست که پژوهشگر برای دریافت مفهوم یک آیه ابتدا واژه کلیدی آیه را انتخاب و سپس آیاتی که واژه در آنها تکرار شده را تحت عنوان "آیات روشنگر" جمع آوری و آنگاه مفاهیم آن واژه کلیدی در آیات روشنگر را برداشت، تلخیص و تدوین و در نهایت از ترکیب و تلفیق چکیده های آیات روشنگر، برداشت مفهومی واژه کلیدی را نگارش می نماید. همانگونه که ملاحظه می شود در این روش پژوهشگر هربار برای بررسی یک واژه کلیدی بایستی 114 سوره قرآن را مطالعه و آیات روشنگر واژه کلیدی را ثبت نماید. در سامانه گام آهو بخش ویژه ای برای نمایش واژگان کلیدی و آیات روشنگر مرتبط با آن واژگان ایجاد شده است. جهان بینی مفهومی قرآنی: "جهان بینی مفهومی قرآن" عبارت است از بینش و شناخت کلی پژوهشگر از قرآن به شیوه برداشت مفهومی. جهان بینی های قرآنی گسترده و متنوع است و هر پژوهشگر بسته به این که با کدام روش شناسی به قرآن رجوع می نماید، جهان بینی برخاسته از همان متدولوژی در وی رشد می کند. بنابراین جهان بینی قرآنی عبارت است از باورها و دیدگاه های نهادینه شده پژوهشگر درباره مفاهیم کلیدی و بنیادی هستی برخاسته از مطالعه و فهم وی از قرآن. برخی از "واژگان کلیدی" قرآن: " پروردگار"، "آفرینش"، "وحی"، "روح"، "فرشته"، "شیطان"، "ابلیس"، "جن"، "انسان"، "پیامبر"، "زندگی"، "مرگ"، "رستاخیز"، "بخشش"، "عذاب"، "عدالت"، "نعمت"، "خشم"، "عقل"، "ایمان"، "کفر"، "دعا"، "توبه"، " نیکی"، "بدی"، "اختیار"، "جبر"، و.... *** درباره گام آهو: گام آهو مجموعه تاملات شخصی نگارنده عمدتا در باب قرآن و برخی دیگر از متون مقدس است.
نظرات کاربران