نفس
چکیده ی مفهوم واژه :پروردگارم بسیار مهربان، نزدیک، شنوا و گواهی او بسنده است، من پیام مهر او را میرسانم که انسان را از سرشت خود پر نموده و آفریده است، نیکی از سرشتِ الهیِ انسان و بدی از نفس بدکنش انسان است و انسان خردمند گواهی میدهد که سرشتِ مهربانِ او الهی است و از وسوسههای نفسِ بدکنش خود آگاه است، حتی آنگاه که بهانه میآورد، باورمندی تجلیِ سرشتِ مهربانِ الهیِ انسان و نفسِ بدکنش گزینه نابخردان است، ناباورمندان و نامهربانان آنچه را بجایِ پروردگارِ مهرپرور میخوانند جز گمان و وسوسهی نفسِ بدکنش نیست، حال آنکه رستگاری در پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی است، اگر بهکژی گراییم، نفسِ خویش را سرزنش کنیم و اگر مهربانی پیشه کنیم، آنرا تجلیِ اراده و سرشتِ الهیِ خود بدانیم، نفسِ بدکنشِ انسان همواره برایِ ستم پیشتاز است و در رستاخیز دستاویزی برای ستمگریهای خود ندارد، خوشا بهحال آن خردورزی که سرشتِ مهربانِ خود را میشناسد و از وسوسههایِ نفسِ بدکنش دوری میگزیند، ای انسانهای نیکوسرشت که با پیروی از نفسِ بدکنش بر خود ستم روا داشتهاید، به سرشتِ الهیِ خود امیدوار و با مهربانی همهی خطاهای خود را بپوشانید، انسان برایِ مهربانی تواناست، بشنوید و بپذیرید و تا میتوانید به نیازمندان کمک کنید که نیکوکاری برای انسان بهتر است و از آزمندیِ نفسِ بدکنش بپرهیزید، پیروِ نفسِ بدکنش خود را دوزخی میسازد، هر کس نیکی را برگزید رستگار شد و آنکه ستم را برگزید نومید گردید، ای آنکه بر وسوسهی نفسِ بدکنش چیره شدهای، با خشنودی بهسویِ پروردگارت که از تو خشنود است بازگرد.
اندیشه ورزان در این نشانهیِ الهی اندیشه کنند، بازگشت جانها بهسوی پروردگار مهرپرور است، هنگام خواب نیز جانها ستانده میشود و برخی از جانها برای سرآمدی به تن بازمیگردد، همه انسانها بهسوی رستاخیز میشتابند و گواه کردار خویش خواهند بود، آیا روز رستاخیز را باور ندارید؟ آیا وسوسههای نفسِ بدکنش را باور ندارید؟ تردید ندارم نفسِ آفریننده هستی مهربانی را برگزیده و رستاخیز را برپا خواهد نمود و آنکه این را درنیابد زیان مییابد، در رستاخیز هرکس کردارِ خود را میبیند و بر آن گواه است، در رستاخیز هیچ یاري نباشد و ستمگران و همتاآوران که از سرشتِ مهربان و الهیِ خود آگاهانه دوریجسته و از نفسِ بدکنش پیروی کردهاند دردمندانه خود را سرزنشکنند، در رستاخیز پیروان سرشتِ مهربانِ الهی خود را در گسترهای بیپایان از نیکیها، شادیها و زیباییها خواهندیافت و به همهی خواستههای خود نایل میآیند،
پروردگار مهرپرور به کردار همگان آگاه است، زن و مرد از یک گوهر آفریده شدند تا با آرامش و آمیزش با یکدیگر زندگی کنند، زن و شوهر بهتر است تا نسبت به یکدیگر بخشایش، آشتی و نیکویی پیشه کنند تا ناسازگاری و رویگردانی از میان برود، افسوس انسان ها در ناتوانی باورمند و نیایشگر و در توانایی همتاآور و ناسپاس میشوند.
من قرآن، راهنمایِ زندگی و هشدارِ رستاخیز را برای شما میخوانم، انتخابِ راه یا بیراهه با شماست، قرآن کتابی است که بر دلِ من پرتو افکنده و به درستی در اختیارِ همه انسانهاست، پیروانِ سرشتِ مهربانِ الهی را راهنما و پیروانِ نفسِ بدکنش را بهرهای از آن نباشد، میراثِ پیامبرانِ برگزیده برایِ انسانها کتابِ آنان است، اما انسانها برخی پیروِ نفسِ بدکنش، برخی میانهرو و برخی پیروِ سرشتِ مهربانِ الهی میشوند، ابراهیم و اسحق از فرخندگان بودند و فرزندانشان برخی نیکوکار و پیرو سرشتِ مهربانِ الهی و برخی آشکارا ستمکار و پیروِ نفسِ بدکنش گردیدند، یوسف گفت: پروردگارم مهربان است و من نیز سرشتِ مهربان و الهیِ خود را برگزیده ام، هرچند نفسِ بدکنش و سرکش مرا به ستم میخواند.
آیات روشنگر
ما أصابك من حسنة فمن الله وما أصابك من سيئة فمن نفسك وأرسلناك للناس رسولا وكفى بالله شهيدا
برداشت از آیه :گواهی پروردگارم بسنده است که پیام مهر او را میرسانم، نیکی از سرشتِ الهیِ انسان و بدی از نفس بدکنش انسان است.
روشنگری:پروردگار مهرپرور پدید آورنده هستی و توانای بیهمتا، مهربانی را برگزیده(آیه 12 انعام) و از کمترین ستم پرهیز دارد(46 فصلت و 44 یونس و 108 آل عمران و 40 نساء و....) .
وإن امرأة خافت من بعلها نشوزا أو إعراضا فلا جناح عليهما أن يصلحا بينهما صلحا والصلح خير وأحضرت الأنفس الشح وإن تحسنوا وتتقوا فإن الله كان بما تعملون خبيرا
برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور به کردار همگان آگاه است، از آنجاییکه انسانها دارای نفسِ بدکنش و آزمند هستند بهتر است که زن و شوهر نسبت به یکدیگر بخشایش، آشتی و نیکویی پیشه کنند تا ناسازگاری و رویگردانی از میان برود.
3 | آیه 12 - سوره الانعام
قل لمن ما في السماوات والأرض قل لله كتب على نفسه الرحمة ليجمعنكم إلى يوم القيامة لا ريب فيه الذين خسروا أنفسهم فهم لا يؤمنون
برداشت از آیه :تردید ندارم نفسِ آفریننده هستی مهربانی را برگزیده و رستاخیز را برپا خواهد نمود و آنکه این را درنیابد زیان مییابد.
وإذ أخذ ربك من بني آدم من ظهورهم ذريتهم وأشهدهم على أنفسهم ألست بربكم قالوا بلى شهدنا أن تقولوا يوم القيامة إنا كنا عن هذا غافلين
برداشت از آیه :سرشتِ مهربانِ انسان گواهی میدهد که پروردگار مهرپرور آفریدگار اوست و در رستاخیز دستاویزی برای ستمهای خود ندارد.
روشنگری:ان تقولوا يوم القيامة انا كنا عن هذا غافلين = زیرا انسان بر نفس خودش بصیرت دارد.
هو الذي خلقكم من نفس واحدة وجعل منها زوجها ليسكن إليها فلما تغشاها حملت حملا خفيفا فمرت به فلما أثقلت دعوا الله ربهما لئن آتيتنا صالحا لنكونن من الشاكرين
برداشت از آیه :سرشتِ الهی برتر از نفسِ بدکنش است، زن و مرد از یک گوهر آفریده شدند تا با مهربانی زندگی و آمیزش کنند، افسوس انسان در ناتوانی باورمند و نیایشگر و در توانایی همتاآور و ناسپاس است.
روشنگری:برداشت مفهومی آیات 189 و 190با یکدیگر تلفیق گردیده است.
6 | آیه 190 - سوره الاعراف
فلما آتاهما صالحا جعلا له شركاء فيما آتاهما فتعالى الله عما يشركون
برداشت از آیه :سرشتِ الهی برتر از نفسِ بدکنش است، زن و مرد از یک گوهر آفریده شدند تا با آرامش و آمیزش با یکدیگر زندگی کنند، افسوس آنان در ناتوانی باورمند و نیایشگر و در توانایی همتاآور و ناسپاس میشوند.
روشنگری:برداشت مفهومی آیات 189 و 190با یکدیگر تلفیق گردیده است.
وما كان لنفس أن تؤمن إلا بإذن الله ويجعل الرجس على الذين لا يعقلون
برداشت از آیه :باورمندی به سرشتِ مهربانِ الهی، خردورزی و فرمودهی پروردگار است و پیروی از نفسِ بدکنشِ گزینهی نابخردان و ستمگری است.
روشنگری:دو آیه 99 و 100 بر اختیار انسان تاکید دارد.
ولو شاء ربك لامن من في الارض كلهم جميعا = اگر پروردگارم خواسته بود، همه انسان ها را باورمند می آفرید.
افانت تكره الناس حتى يكونوا مؤمنين = = بنابراین من چگونه توانم آنان را وادار به باورمندی کنم؟
ما كان لنفس ان تؤمن الا باذن الله = باورمندی در سرشت الهی انسان است.
يجعل الرجس على الذين لا يعقلون = نفس بدکنش گزینه نابخردان است.
8 | آیه 53 - سوره یوسف
وما أبرئ نفسي إن النفس لأمارة بالسوء إلا ما رحم ربي إن ربي غفور رحيم
برداشت از آیه :پروردگارم مهربان است و من نیز سرشتِ مهربان و الهیِ خود را برگزیده ام، هرچند نفسِ بدکنش و سرکش مرا به ستم میخواند.
وقال الشيطان لما قضي الأمر إن الله وعدكم وعد الحق ووعدتكم فأخلفتكم وما كان لي عليكم من سلطان إلا أن دعوتكم فاستجبتم لي فلا تلوموني ولوموا أنفسكم ما أنا بمصرخكم وما أنتم بمصرخي إني كفرت بما أشركتمون من قبل إن الظالمين لهم عذاب أليم
برداشت از آیه :در رستاخیز هیچ یاري نباشد و ستمگران و همتاآوران که از سرشتِ مهربان و الهیِ خود آگاهانه دوریجسته و از نفسِ بدکنش پیروی کردهاند دردمندانه خود را سرزنشکنند.
10 | آیه 14 - سوره الاسرا
اقرأ كتابك كفى بنفسك اليوم عليك حسيبا
برداشت از آیه :در رستاخیز هرکس کردارِ خود را میبیند و بر آن آگاه است.
11 | آیه 35 - سوره الکهف
ودخل جنته وهو ظالم لنفسه قال ما أظن أن تبيد هذه أبدا
برداشت از آیه :با نفسی بدکنش و ستمکار وارد شد و گمان داشت که باغِ وی جاودانه است.
12 | آیه 92 - سوره النمل
وأن أتلو القرآن فمن اهتدى فإنما يهتدي لنفسه ومن ضل فقل إنما أنا من المنذرين
برداشت از آیه :من قرآن، راهنمایِ زندگی و هشدارِ رستاخیز را برای شما میخوانم، انتخابِ راه یا بیراهه با شماست.
ولو شئنا لآتينا كل نفس هداها ولكن حق القول مني لأملأن جهنم من الجنة والناس أجمعين
برداشت از آیه :انسان در پیروی از سرشتِ مهربان خود تواناست، پیروان نفسِ بدکنش و بدسیرتانِ دانا در رستاخیز رنجور خواهند بود.
قل إن ضللت فإنما أضل على نفسي وإن اهتديت فبما يوحي إلي ربي إنه سميع قريب
برداشت از آیه :بهشما میگویم: پروردگارِ مهرپرور بسیار نزدیک و شنواست، اگر بهکژی گراییم، نفسِ خویش را سرزنش کنیم و اگر مهربانی پیشه کنیم، آنرا تجلیِ اراده و سرشتِ الهیِ خود بدانیم.
ثم أورثنا الكتاب الذين اصطفينا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق بالخيرات بإذن الله ذلك هو الفضل الكبير
برداشت از آیه :مقرر فرمود تا میراثِ پیامبران برای انسانها کتاب آنان باشد، ولی انسانها برخی پیروِ نفسِ بدکنش، برخی میانهرو و برخی پیروِ سرشتِ مهربانِ الهی میشوند.
16 | آیه 113 - سوره الصافات
وباركنا عليه وعلى إسحاق ومن ذريتهما محسن وظالم لنفسه مبين
برداشت از آیه :ابراهیم و اسحق از فرخندگان بودند و فرزندانشان برخی نیکوکار و پیرو سرشتِ مهربانِ الهی و برخی آشکارا ستمکار و پیروِ نفسِ بدکنش گردیدند.
إنا أنزلنا عليك الكتاب للناس بالحق فمن اهتدى فلنفسه ومن ضل فإنما يضل عليها وما أنت عليهم بوكيل
برداشت از آیه :قرآن کتابی است که بر دلِ من پرتو افکنده و به درستی در اختیارِ همه انسانهاست، پیروانِ سرشتِ مهربانِ الهی را راهنما و پیروانِ نفسِ بدکنش را بهرهای از آن نباشد.
الله يتوفى الأنفس حين موتها والتي لم تمت في منامها فيمسك التي قضى عليها الموت ويرسل الأخرى إلى أجل مسمى إن في ذلك لآيات لقوم يتفكرون
برداشت از آیه :اندیشه ورزان در این نشانهیِ الهی اندیشه کنند، بازگشت جانها بهسوی پروردگار مهرپرور است، هنگام خواب نیز جانها ستانده میشود و برخی از جانها برای سرآمدی به تن بازمیگردد.
قل يا عبادي الذين أسرفوا على أنفسهم لا تقنطوا من رحمة الله إن الله يغفر الذنوب جميعا إنه هو الغفور الرحيم
برداشت از آیه :ای انسانهای نیکوسرشت که با پیروی از نفسِ بدکنش برخود ستم روا داشتهاید، به سرشتِ الهیِ خود امیدوار و با مهربانی همهی خطاهای خود را بپوشانید.
20 | آیه 46 - سوره فصلت
من عمل صالحا فلنفسه ومن أساء فعليها وما ربك بظلام للعبيد
برداشت از آیه :پروردگارم بسیار مهربان است، کردار نیکو از سرشتِ الهی و کردار بد از نفسِ بدکنشِ انسان است.
21 | آیه 71 - سوره الزخرف
يطاف عليهم بصحاف من ذهب وأكواب وفيها ما تشتهيه الأنفس وتلذ الأعين وأنتم فيها خالدون
برداشت از آیه :در رستاخیز پیروان سرشتِ مهربانِ الهی خود را در گسترهای بیپایان از نیکیها، شادیها و زیباییها خواهندیافت و به همهی خواستههای خود نایل میآیند.
ولقد خلقنا الإنسان ونعلم ما توسوس به نفسه ونحن أقرب إليه من حبل الوريد
برداشت از آیه :و پروردگار مهرپرور انسان را آفرید و او را از سرشت خود پر نمود و انسان از وسوسههای نفسِ بدکنش خود آگاه است.
23 | آیه 21 - سوره ق
وجاءت كل نفس معها سائق وشهيد
برداشت از آیه :همه انسانها بهسوی رستاخیز میشتابند و گواه کردار خویش خواهند بود.
إن هي إلا أسماء سميتموها أنتم وآباؤكم ما أنزل الله بها من سلطان إن يتبعون إلا الظن وما تهوى الأنفس ولقد جاءهم من ربهم الهدى
برداشت از آیه :ناباورمندان و نامهربانان آنچه را بجایِ پروردگارِ مهرپرور میخوانند جز گمان و وسوسهی نفسِ بدکنش نیست، حال آنکه رستگاری در پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی است.
فاتقوا الله ما استطعتم واسمعوا وأطيعوا وأنفقوا خيرا لأنفسكم ومن يوق شح نفسه فأولئك هم المفلحون
برداشت از آیه :بشنوید و بپذیرید و تا میتوانید به نیازمندان کمک کنید که نیکوکاری برای انسان بهتر است و از آزمندی نفسِ بدکنش بپرهیزید.
26 | آیه 1 - سوره القیامه
بسم الله الرحمن الرحيم لا أقسم بيوم القيامة
برداشت از آیه :آیا روزِ رستاخیز را باور ندارید؟
27 | آیه 2 - سوره القیامه
ولا أقسم بالنفس اللوامة
برداشت از آیه :آیا وسوسههایِ نفسِ بدکنش را باور ندارید؟
28 | آیه 5 - سوره القیامه
بل يريد الإنسان ليفجر أمامه
برداشت از آیه :نفسِ بدکنشِ انسان همواره برایِ ستم پیشتاز است.
بل الإنسان على نفسه بصيرة
برداشت از آیه :البته که انسان خردمند بر سرشتِ مهربان و نفسِ بدکنشِ خویش آگاه است.
روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.
30 | آیه 15 - سوره القیامه
ولو ألقى معاذيره
برداشت از آیه :حتی آنگاه که بهانه میآورد.
روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.
31 | آیه 40 - سوره النازعات
وأما من خاف مقام ربه ونهى النفس عن الهوى
برداشت از آیه :خوشا بهحال آن خردورزی که سرشتِ مهربانِ خود را میشناسد و از وسوسههایِ نفسِ بدکنش دوری میگزیند.
32 | آیه 27 - سوره الفجر
يا أيتها النفس المطمئنة
برداشت از آیه :ای آنکه بر وسوسهی نفسِ بدکنش چیره شدهای.
33 | آیه 28 - سوره الفجر
ارجعي إلى ربك راضية مرضية
برداشت از آیه :با خشنودی بهسویِ پروردگارت که از تو خشنود است بازگرد.
34 | آیه 7 - سوره الشمس
ونفس وما سواها
برداشت از آیه :نفسِ انسان و آنچه در اوست.
35 | آیه 8 - سوره الشمس
فألهمها فجورها وتقواها
برداشت از آیه :نفس انسان نیکوکاری و ستمکاری میشناسد.
روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.
36 | آیه 9 - سوره الشمس
قد أفلح من زكاها
برداشت از آیه :و هرکس نیکی را برگزید رستگار شد.
37 | آیه 10 - سوره الشمس
وقد خاب من دساها
برداشت از آیه :و آنکه ستم را برگزید نومید گردید.