انسان

وإذ قال ربك للملائكة إني جاعل في الأرض خليفة قالوا أتجعل فيها من يفسد فيها ويسفك الدماء ونحن نسبح بحمدك ونقدس لك قال إني أعلم ما لا تعلمون

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور آن دانایِ کلّ، انسان را با آنکه نفسِ بدکنش او ستمکار بود به سانِ خود در زمین گماشت و کارگزارانِ هستی را در خدمتِ او نهاد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 30 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 مؤمنون، آیه 72 ص، آیه 30 روم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله و آیه 6 عادیات، رتبه‌ها و امتیازات اعطایی به انسان را نام می‌برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می‌کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می‌کند.
3- با آموزش اسماء، دانایی انسان را به کمال می‌رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می‌گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرارگیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می‌گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می‌دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشتِ مهرِ خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشتِ الهی را که عظمت کهکشان‌ها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به‌دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می‌تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه‌ی آفرینش نیز فرو می‌افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است

وعلم آدم الأسماء كلها ثم عرضهم على الملائكة فقال أنبئوني بأسماء هؤلاء إن كنتم صادقين

برداشت از آیه :و پروردگار مهرپرور همه دانش‌های هستی را در انسان نهاد و دیگر هیچ موجودی در هستی به‌اندازه او دانا نبود.

روشنگری:به روشنگری آیه 30 رجوع شود.
ملائکه = فرشتگان = کارگزاران هستی.

قالوا سبحانك لا علم لنا إلا ما علمتنا إنك أنت العليم الحكيم

برداشت از آیه :پروردگارِ پاک، دانا و فرزانه در سرشتِ انسان دانشی نهاد که همه‌ی هستی از آن بی‌بهره اند.

روشنگری:به روشنگری آیه 30 رجوع شود.

قال يا آدم أنبئهم بأسمائهم فلما أنبأهم بأسمائهم قال ألم أقل لكم إني أعلم غيب السماوات والأرض وأعلم ما تبدون وما كنتم تكتمون

برداشت از آیه :و انسانِ نابِ برخوردار از سرشتِ الهی و سرشار از داناییِ پروردگار مهرپرور از پدیده‌های آشکار و پنهان هستی آگاه است.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس أبى واستكبر وكان من الكافرين

برداشت از آیه :و آنگاه که پروردگارِ مهرپرور نیروهای هستی را برای مهربانی در وجود انسان گمارد، نفسِ بد‌کنشِ انسان خودخواهی و ستم پیشه‌ کرد.

روشنگری:- ملائکه = با دمیده شدن روح پروردگار مهرپرور انسان صاحب سرشتِ مهربان الهی و جانشین پروردگارش گردید، و از خدمت فرشتگان توانا گردید.
- ابلیس نفسِ بدکنش انسان
- کافر دارای دو مفهوم ناباورمند به پروردگار و ستمکار (ستم به خود یا دیگران)است.

وقلنا يا آدم اسكن أنت وزوجك الجنة وكلا منها رغدا حيث شئتما ولا تقربا هذه الشجرة فتكونا من الظالمين

برداشت از آیه :انسان‌ها اعم از زن یا مرد در زمین پر نعمت و زیبا جای گرفتند و میثاق آنها با پروردگارشان مهربانی و دوری از نفسِ بدکنش و ستمکار بود.

روشنگری:- انسان در ازل و در مراحل تکوین از مهربانی در سرشت خود سرشار گردید. آیه 172 سوره اعراف.
- شیطان، نمادِ نفسِ بدکنشِ انسان است. به واژه شیطان رجوع شود.
- درخت، نماد اراده و اختیار انسان در پیروی از نفسِ بدکنش است. به واژه امر رجوع شود.

فأزلهما الشيطان عنها فأخرجهما مما كانا فيه وقلنا اهبطوا بعضكم لبعض عدو ولكم في الأرض مستقر ومتاع إلى حين

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش تا گاهِ رستاخیز می‌جنبد و انسان را از باغِ مهربانی به گردابِ ستم و تبعیض فرو‌می‌کشد و با دشمنی می‌آلاید و از آشتی دور می‌کند.

روشنگری:- انسان با سرشتِ الهی و صاحب اراده و اختیار آفریده شد و نفسِ او تحت نام شیطان و ابلیس خودخواهی و ستم را به او القا می‌کند.
- جهان پر از نعمت است و انسان با خودخواهی به دیگران ستم می‌کند و فقر و دشمنی را می‌پراکند.
- برای روشنگری بیشتر به واژه نامه‌ی مفهومیِ قرآن و به واژگان: شیطان، ابلیس، جن، ملائکه، روح، وحی، امر و نفخ، رجوع شود.

فتلقى آدم من ربه كلمات فتاب عليه إنه هو التواب الرحيم

برداشت از آیه :انسان آنگاه که سرشتِ الهیِ خود را اراده می‌کند، از ستم پشیمان و با نیکی بدی‌های خود را می‌پوشاند.

قلنا اهبطوا منها جميعا فإما يأتينكم مني هدى فمن تبع هداي فلا خوف عليهم ولا هم يحزنون

برداشت از آیه :انسان با پیروی از نفسِ بدکنش خود را به دوزخ می‌افکند، اما اگر پشیمان گشته و به سرشتِ الهیِ خویش بازگردد، نگرانی و اندوه او از میان می‌رود.

والذين كفروا وكذبوا بآياتنا أولئك أصحاب النار هم فيها خالدون

برداشت از آیه :و آنان که ستم کنند و رهنمودهای سرشتِ الهی خود را دروغ انگارند، در رستاخیز از آتشِ جورِ خود رنجور خواهند بود.

كان الناس أمة واحدة فبعث الله النبيين مبشرين ومنذرين وأنزل معهم الكتاب بالحق ليحكم بين الناس فيما اختلفوا فيه وما اختلف فيه إلا الذين أوتوه من بعد ما جاءتهم البينات بغيا بينهم فهدى الله الذين آمنوا لما اختلفوا فيه من الحق بإذنه والله يهدي من يشاء إلى صراط مستقيم

برداشت از آیه :همه انسانها در سرشت و اراده الهی یکسانند اما به دلیل رشک و سنگدلی دچار ناسازگاری و اختلاف می شوند، کتاب پیامبران مژده به مهربانان و هشدار به ستمگران و داور اختلافات آنان است و با وجود همه روشنگری ها جز باورمندان ناب راه مهربانی را بر نمی گزینند.

زين للناس حب الشهوات من النساء والبنين والقناطير المقنطرة من الذهب والفضة والخيل المسومة والأنعام والحرث ذلك متاع الحياة الدنيا والله عنده حسن المآب

برداشت از آیه :عشق به زن و فرزند و دارائی های فراوان و گوناگون جهان در چشم انسان چه آراسته است ولیک نیک فرجامی در پیروی از سرشت مهربان الهی انسان است.

إن مثل عيسى عند الله كمثل آدم خلقه من تراب ثم قال له كن فيكون

برداشت از آیه :داستان زادن عیسی مشابه داستان آفرینش انسان است ولی با اراده و سرشتِ الهیِ مریم اتفاق می‌افتد.

الذين يبخلون ويأمرون الناس بالبخل ويكتمون ما آتاهم الله من فضله وأعتدنا للكافرين عذابا مهينا

برداشت از آیه :آنان که ستمکارانه داشته های خویش را پنهان کرده، خست ورزیده و تنگ چشمان را می ستایند با رنجی بزرگ روبرو خواهند شد.

روشنگری:آتاهم الله = نعمت الله = هدایای الهی انسان
کافرین: مال اندوز خسیس و تنگ چشم، ستمگر، خدا ناباور.

والذين ينفقون أموالهم رئاء الناس ولا يؤمنون بالله ولا باليوم الآخر ومن يكن الشيطان له قرينا فساء قرينا

برداشت از آیه :انسانی که بانفس بدکنش خود همراهی کند چه بد همنشینی دارد، او ناباورمندی است که بخشش را برای خوش آمد مردم می کند.

إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها وإذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل إن الله نعما يعظكم به إن الله كان سميعا بصيرا

برداشت از آیه :پند‌های من الهی و نیکو است و بی‌گمان پروردگارِ مهرپرور همگان را می‌بیند و می‌شنود، سرشتِ مهربانِ الهی‌ را در خود متجلی و سپرده‌ها را به صاحبانش بازگردانید و در داوری بین مردم دادگری پیشه‌ کنید.

ما أصابك من حسنة فمن الله وما أصابك من سيئة فمن نفسك وأرسلناك للناس رسولا وكفى بالله شهيدا

برداشت از آیه :گواهی پروردگارم بسنده است که پیام مهر او را می‌رسانم، نیکی از سرشتِ الهیِ انسان و بدی از نفس بدکنش انسان است.

روشنگری:پروردگار مهرپرور پدید آورنده هستی و توانای بی‌همتا، مهربانی را برگزیده(آیه 12 انعام) و از کمترین ستم پرهیز دارد(46 فصلت و 44 یونس و 108 آل عمران و 40 نساء و....) .

وإن امرأة خافت من بعلها نشوزا أو إعراضا فلا جناح عليهما أن يصلحا بينهما صلحا والصلح خير وأحضرت الأنفس الشح وإن تحسنوا وتتقوا فإن الله كان بما تعملون خبيرا

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور به کردار همگان آگاه است، از آنجایی‌که انسان‌ها دارای نفسِ بدکنش و آزمند هستند بهتر است که زن و شوهر نسبت به یکدیگر بخشایش، آشتی و نیکویی پیشه کنند تا ناسازگاری و رویگردانی از میان برود.

واتل عليهم نبأ ابني آدم بالحق إذ قربا قربانا فتقبل من أحدهما ولم يتقبل من الآخر قال لأقتلنك قال إنما يتقبل الله من المتقين

برداشت از آیه :انسان ستمکار از روی حسادت و زیاده‌خواهی به انسان مهربان ستم روا می‌دارد.

روشنگری:متقین=نیکوکاران

هو الذي خلقكم من طين ثم قضى أجلا وأجل مسمى عنده ثم أنتم تمترون

برداشت از آیه :بی‌شک پروردگار مهرپرور کالبدِ انسان را از ماده‌ای ناچیز و برای سرآمدی معین آفریده است.

قل لمن ما في السماوات والأرض قل لله كتب على نفسه الرحمة ليجمعنكم إلى يوم القيامة لا ريب فيه الذين خسروا أنفسهم فهم لا يؤمنون

برداشت از آیه :تردید ندارم نفسِ آفریننده هستی مهربانی را برگزیده و رستاخیز را برپا خواهد نمود و آنکه این را درنیابد زیان می‌یابد.

ولقد مكناكم في الأرض وجعلنا لكم فيها معايش قليلا ما تشكرون

برداشت از آیه :با آنکه انسان در زمین توانمند است و دارایی فراوان دارد اما از بینوایان کمتر دستگیری می‌کند.

ولقد خلقناكم ثم صورناكم ثم قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس لم يكن من الساجدين

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور آنگاه که انسان را برای جانشینی‌ی خود آفرید و نیروهای هستی را در خدمت او نهاد، نفسِ بدکنشِ انسان با خودپسندی ستم آغازید.

روشنگری:به گفتگوی ابلیس و انسان در آیه 22 سوره ابراهیم توجه شود:
وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا أَنْفُسَكُمْ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۲۲﴾

قال ما منعك ألا تسجد إذ أمرتك قال أنا خير منه خلقتني من نار وخلقته من طين

برداشت از آیه :خودخواهی و خودپرستی از دستاویزهای نفسِ‌بدکنش برای پیروی نکردن از سرشتِ الهی هستند.

روشنگری:در آفرینش انسان آنگاه که روح پروردگار مهرپرور در انسان دمیده شد و انسان به جایگاه جانشینی پروردگار مهرپرور رسید و فرشتگان به خدمت انسان در آمدند، نفسِ بدکنشِ انسان مهربانی را برنتابید و ستمکار گردید. انسان با خوبی و مهربانی به راه و سرشت پروردگار مهرپرور می‌رود و با بدی و ستمکاری از نفس بدکنش پیروی میکند.

قال فاهبط منها فما يكون لك أن تتكبر فيها فاخرج إنك من الصاغرين

برداشت از آیه :و انسان برای دیدارِ پروردگارِ خود باید تا نفسِ بدکنش، ستمکار، خودپسند و نکوهیده را از خود دور سازد.

قال أنظرني إلى يوم يبعثون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش و ستمکارِ انسان تا روز رستاخیز فرصتِ پشیمانی دارد.

قال إنك من المنظرين

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش و ستمکارِ انسان تا روز رستاخیز فرصتِ پشیمانی دارد.

قال فبما أغويتني لأقعدن لهم صراطك المستقيم

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش و فریبکارِ انسان، رهزنِ سرشتِ مهربان و الهیِ اوست.

روشنگری:پروردگار مهرپرور ابلیس یا نفس بدکنش را در انسان ننهاد بلکه انسان با اختیار خود علیرغم دانایی از سرشتِ الهیِ خود سر بر تابانید. فلا تلومونی، لوموا انفسکم.

ثم لآتينهم من بين أيديهم ومن خلفهم وعن أيمانهم وعن شمائلهم ولا تجد أكثرهم شاكرين

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش همواره همراه انسان است و بیشتر انسان‌ها با پیروی از آن سرشتِ مهربانِ خود را فراموش می‌کنند.

روشنگری:من بين ايديهم ومن خلفهم وعن ايمانهم وعن شمائلهم: پیش و پس و راست و چپشان، در هر کجا که باشند.

قال اخرج منها مذءوما مدحورا لمن تبعك منهم لأملأن جهنم منكم أجمعين

برداشت از آیه :پیروانِ نفسِ سرکش و نکوهیده از سرشتِ الهیِ خود دور و در رستاخیز با سرشکستگی و درد و رنج روبرو خواهند گردید.

ويا آدم اسكن أنت وزوجك الجنة فكلا من حيث شئتما ولا تقربا هذه الشجرة فتكونا من الظالمين

برداشت از آیه :ای انسان‌ها در این جهانِ زیبا زندگی‌ و برخوردار شوید، ولی از وسوسه‌ی نفسِ بدکنش بپرهیزید تا ستمکار نشوید.

روشنگری:در داستان آدم و حوا هوای نفس آنان یا شیطان به طمع پادشاهی و حیات جاوید آن دو را فریب داد تا از راه مهر پروردگار مهرپرور دور شدند.

فوسوس لهما الشيطان ليبدي لهما ما ووري عنهما من سوآتهما وقال ما نهاكما ربكما عن هذه الشجرة إلا أن تكونا ملكين أو تكونا من الخالدين

برداشت از آیه :آنانکه ندایِ سرشتِ خود را نشنیده و به طمع پادشاهی و عمر جاوید فریبِ نفسِ بدکنش را می‌خورند شرمسار می‌شوند.

روشنگری: 1- فرشته شدن یک آرزوی حاصل است زیرا فرشتگان آدم را سجده کرده اند.
2- به آیه 120 طه که پادشاه در آن تصریح گردیده است رجوع شود.

فوسوس لهما الشیطان: آدم ندای سرشت خود را ناشنیده می گیرد و راه نفس یا ابلیس را بر می گزیند.
این آیه و آیات مشابه اشاره به اختیار انسان دارد زیرا او می تواند ندای سرشت خود یا فرمان پروردگار را با وسوسه نفس نادیده انگاشته و بر خلاف آن عمل نماید.
لیبدی لهما ما ووری عنهما سواتهما: آشکار شدن عورت یا شرمگاه کنایه از رسوایی کردار بد و شرمساری حاصل از آن است.

وقاسمهما إني لكما لمن الناصحين

برداشت از آیه :آزمندی و خودخواهی باعث می‌شود تا مرد و زن نفسِ بدکنش و وسوسه‌گر را دوست راستین خود پندارند.

روشنگری:نفس امر کننده به بدی با مژده‌ها، بیم‌ها، سوگندها و دلایل ظاهرفریب طعمه خود را به دام می‌اندازد.

فدلاهما بغرور فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سوآتهما وطفقا يخصفان عليهما من ورق الجنة وناداهما ربهما ألم أنهكما عن تلكما الشجرة وأقل لكما إن الشيطان لكما عدو مبين

برداشت از آیه :با آنکه سرشتِ الهیِ انسان بسوی مهرِ پروردگار رهنمون است ولی انسان فریفته‌ی وسوسه‌های نفسِ بدکنش می‌شود و آنگاه که بی‌چاره گردد چاره‌جویی کند.

قالا ربنا ظلمنا أنفسنا وإن لم تغفر لنا وترحمنا لنكونن من الخاسرين

برداشت از آیه :مرد و زن چون به سرشتِ الهیِ خویش بازگردند، از ستم پشیمان و ستم‌ها را با نیکوکاری بپوشانند.

روشنگری:ظلم: پیروی نکردن از سرشتِ الهي ستم به خود انسان است.

قال اهبطوا بعضكم لبعض عدو ولكم في الأرض مستقر ومتاع إلى حين

برداشت از آیه :ای انسان‌ها از نفسِ بد‌کنش و دشمنی با یکدیگر بپرهیزید و تا روز رستاخیز با مهربانی زندگی و از آن برخوردار شوید.

قال فيها تحيون وفيها تموتون ومنها تخرجون

برداشت از آیه :مرگ پایانِ زندگیِ این جهان و رستاخیز آغازِ زندگیِ جاویدانِ انسان است.

يا بني آدم قد أنزلنا عليكم لباسا يواري سوآتكم وريشا ولباس التقوى ذلك خير ذلك من آيات الله لعلهم يذكرون

برداشت از آیه :انسان بداند که سرشت او از نیکی است و نیکوکاری چون پوشاکی زیبا او را از شرمگین شدن در امان می‌دارد.

روشنگری:فراز اول آیه تا کلمه سواتکم است؛ فراز دوم از و ریشا تا ذلک خیر است، و فراز سوم آیه ذلک من آیات الله الی آخر.
و ریشا و لباس التقوی یک معنی و تاکید بر مهربانی و نیکوکاری است.
لباس در آیه 26 و آیه 27 سوره اعراف معنی تن پوش ندارد بلکه در مجاز بکار رفته در آیه 26 به معنی پوششی برای مهربانی است و در آیه 27 پوششی برای بدی است.
تقوی=نیکوکاری
ریش= حال کسی را نیکو کردن- دادن مال به کسی
نیکی و مهربانی پوشش خطا= آمرزش و بخشش غفران

يا بني آدم لا يفتننكم الشيطان كما أخرج أبويكم من الجنة ينزع عنهما لباسهما ليريهما سوآتهما إنه يراكم هو وقبيله من حيث لا ترونهم إنا جعلنا الشياطين أولياء للذين لا يؤمنون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش همواره و در نهان، انسان را از نیکی و مهربانی دور و بسوی ستم و دشمنی فریب می‌دهد و بر ناباورمندان سروری دارد.

روشنگری:ینزع عنهما لباسهما لیرهما سواتهما: اگر نیکی را رها کنید، بدی جایگزین آن می گردد.
در آیه 22 اعراف عورت ها اگر به معنی ظاهری گرفته شود فاقد پوشش است، اما دیده نمی شوند اما در آیه 27 صحبت از لباس و پوشاک است که این تناقض ظاهری است و لباس همان نیکی است که عورت یعنی بدی را می پوشاند.(ان الحسنات یذهبن السیئات)
الشیطان:کنایه به نفس انسانها که القای وحی و شبهه می کند اما انسان در پذیرش یا عدم پذیرش آن مختار است.

وإذ أخذ ربك من بني آدم من ظهورهم ذريتهم وأشهدهم على أنفسهم ألست بربكم قالوا بلى شهدنا أن تقولوا يوم القيامة إنا كنا عن هذا غافلين

برداشت از آیه :سرشتِ مهربانِ انسان گواهی می‌دهد که پروردگار مهرپرور آفریدگار اوست و در رستاخیز دستاویزی برای ستم‌های خود ندارد.

روشنگری:ان تقولوا يوم القيامة انا كنا عن هذا غافلين = زیرا انسان بر نفس خودش بصیرت دارد.

هو الذي خلقكم من نفس واحدة وجعل منها زوجها ليسكن إليها فلما تغشاها حملت حملا خفيفا فمرت به فلما أثقلت دعوا الله ربهما لئن آتيتنا صالحا لنكونن من الشاكرين

برداشت از آیه :سرشتِ الهی برتر از نفسِ بدکنش است، زن و مرد از یک گوهر آفریده شدند تا با مهربانی زندگی و آمیزش کنند، افسوس انسان در ناتوانی باورمند و نیایشگر و در توانایی همتاآور و ناسپاس است.

روشنگری:برداشت مفهومی آیات 189 و 190با یکدیگر تلفیق گردیده است.

فلما آتاهما صالحا جعلا له شركاء فيما آتاهما فتعالى الله عما يشركون

برداشت از آیه :سرشتِ الهی برتر از نفسِ بدکنش است، زن و مرد از یک گوهر آفریده شدند تا با آرامش و آمیزش با یکدیگر زندگی کنند، افسوس آنان در ناتوانی باورمند و نیایشگر و در توانایی همتاآور و ناسپاس می‌شوند.

روشنگری:برداشت مفهومی آیات 189 و 190با یکدیگر تلفیق گردیده است.

وما كان الناس إلا أمة واحدة فاختلفوا ولولا كلمة سبقت من ربك لقضي بينهم فيما فيه يختلفون

برداشت از آیه :سرشتِ انسانها یگانه و از مهر است، اختلاف آنان به دلیل پیروی از نفسِ بدکنش و ستمگری است و رستاخیز روز داوری درباره اختلافات است.

إن الله لا يظلم الناس شيئا ولكن الناس أنفسهم يظلمون

برداشت از آیه :به درستی که در سرشت الهی هیچ کس ذره ای ستم نباشد و ستمها از نفسِ بدکنشِ انسان است.

روشنگری:رنج و درد انسان ها را می توان با مهربانی و نیکوکاری، پیشگیری، کاهش و جبران نمود.

ولو شاء ربك لآمن من في الأرض كلهم جميعا أفأنت تكره الناس حتى يكونوا مؤمنين

برداشت از آیه :مهر و اراده و اختیار در سرشت الهی انسان است و من نمی توانم برخلاف اراده آنان عمل کنم.

روشنگری:دو آیه 99 و 100 بر اختیار انسان تاکید دارد.
ولو شاء ربك لامن من في الارض كلهم جميعا = و اگر پروردگارت [به اراده حتمی‌] می‌خواست، تمامی اهل زمین ایمان می‌آوردند = اگر پروردگارم خواسته بود، همه انسان ها را باورمند می آفرید.
افانت تكره الناس حتى يكونوا مؤمنين = پس آیا تو مردم را به اکراه وامی‌داری تا اینکه مؤمن شوند؟ = بنابراین من چگونه توانم آنان را وادار به باورمندی کنم؟
ما كان لنفس ان تؤمن الا باذن الله = حال آنکه هیچ کسی را نرسد که جز به اذن [و توفیق‌] الهی ایمان آورد = باورمندیِ هرکس به خواست خودش می باشد.
يجعل الرجس على الذين لا يعقلون = پلیدی را بر کسانی که تعقل نمی‌کنند = چرا خردورزی نمی کنید؟

وما كان لنفس أن تؤمن إلا بإذن الله ويجعل الرجس على الذين لا يعقلون

برداشت از آیه :باورمندی به سرشتِ مهربانِ الهی، خردورزی و فرموده‌ی پروردگار است و پیروی از نفسِ بدکنشِ گزینه‌ی نابخردان و ستمگری است.

روشنگری:دو آیه 99 و 100 بر اختیار انسان تاکید دارد.
ولو شاء ربك لامن من في الارض كلهم جميعا = اگر پروردگارم خواسته بود، همه انسان ها را باورمند می آفرید.
افانت تكره الناس حتى يكونوا مؤمنين = = بنابراین من چگونه توانم آنان را وادار به باورمندی کنم؟
ما كان لنفس ان تؤمن الا باذن الله = باورمندی در سرشت الهی انسان است.
يجعل الرجس على الذين لا يعقلون = نفس بدکنش گزینه نابخردان است.

ولئن أذقنا الإنسان منا رحمة ثم نزعناها منه إنه ليئوس كفور

برداشت از آیه :انسان بانوا چون بینوا گردد ناامید و ناسپاس شود، و چون برخوردار شود بینوایی را از یاد ببرد و سرخوش و سرگِران گردد، انسانِ مهربان همواره شکیبا و بدی را با نیکی می پوشاند و در رستاخیز نیز از مهربانی برخوردار خواهد بود.( آیات 8 تا 11 )

ولئن أذقناه نعماء بعد ضراء مسته ليقولن ذهب السيئات عني إنه لفرح فخور

برداشت از آیه :انسان بانوا چون بینوا گردد ناامید و ناسپاس شود، و چون برخوردار شود بینوایی را از یاد ببرد و سرخوش و سرگِران گردد، انسانِ مهربان همواره شکیبا و بدی را با نیکی می پوشاند و در رستاخیز نیز از مهربانی برخوردار خواهد بود.( آیات 8 تا 11 )

إلا الذين صبروا وعملوا الصالحات أولئك لهم مغفرة وأجر كبير

برداشت از آیه :انسان بانوا چون بینوا گردد نا امید و ناسپاس شود، و چون باز برخوردار شود بینوایی را از یاد ببرد و سرخوش و سرگران گردد، اما انسان مهربان همواره شکیبا و بدی را با نیکی می پوشاند و در رستاخیز نیز از مهربانی برخوردار خواهد بود.( آیات 8 تا 11 )

وما أبرئ نفسي إن النفس لأمارة بالسوء إلا ما رحم ربي إن ربي غفور رحيم

برداشت از آیه :پروردگارم مهربان است و من نیز سرشتِ مهربان و الهیِ خود را برگزیده ام، هرچند نفسِ بدکنش و سرکش مرا به ستم می‌خواند.

وما أكثر الناس ولو حرصت بمؤمنين

برداشت از آیه :باورمندی در سرشت و اختیارِ انسان است، نه به‌خواست و اراده‌ی من.

روشنگری:- تصریحی دیگر بر اختیار انسان.

وقال الشيطان لما قضي الأمر إن الله وعدكم وعد الحق ووعدتكم فأخلفتكم وما كان لي عليكم من سلطان إلا أن دعوتكم فاستجبتم لي فلا تلوموني ولوموا أنفسكم ما أنا بمصرخكم وما أنتم بمصرخي إني كفرت بما أشركتمون من قبل إن الظالمين لهم عذاب أليم

برداشت از آیه :در رستاخیز هیچ یاري نباشد و ستمگران و همتاآوران که از سرشتِ مهربان و الهیِ خود آگاهانه دوری‌جسته و از نفسِ بدکنش پیروی کرده‌اند دردمندانه خود را سرزنش‌کنند.

ولقد خلقنا الإنسان من صلصال من حمإ مسنون

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور کالبدِ انسان را از موادی کم‌بها و قابلِ دیدن آفرید.

روشنگری:جسم انسان از ماده ای کم ارزش ساخته شده و آنچه به انسان اعتبار می بخشد روح الهی است که در وی دمیده شده و وجود او را ارزشمند ساخته.

وإذ قال ربك للملائكة إني خالق بشرا من صلصال من حمإ مسنون

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور کالبدِ انسان را از مواد و عناصر طبیعت آفرید.

فإذا سويته ونفخت فيه من روحي فقعوا له ساجدين

برداشت از آیه :و پروردگار مهرپرور چون کالبدِ انسان را سامان داد و از سرشت و اراده‌ی خویش در وی تاباند، به او زندگی بخشید و کارگزاران هستی را خدمتگزاران انسان کرد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور انسان را از سرشتِ خود آفرید و او را جانشین خود نمود و به مقام احسنِ تقویم بالا برد و تمام هستی را در تسخیر او و فرشتگان یا کارگزاران عالمِ هستی را در خدمت وی قرار داد.

فسجد الملائكة كلهم أجمعون

برداشت از آیه :و از آن پس کارگزارانِ هستی به‌خدمتِ انسان درآمدند.

إلا إبليس أبى أن يكون مع الساجدين

برداشت از آیه :نفسِ ستمکار از سرشتِ الهیِ انسان پیروی نمی‌کند.

قال يا إبليس ما لك ألا تكون مع الساجدين

برداشت از آیه :نفسِ ستمکار از سرشتِ الهیِ انسان پیروی نمی‌کند.

قال لم أكن لأسجد لبشر خلقته من صلصال من حمإ مسنون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش و خودخواه انسان با سرشتِ الهیِ در ستیز است.

قال فاخرج منها فإنك رجيم

برداشت از آیه :انسان باید که نفسِ بدکنشِ را از خود دور سازد.

وإن عليك اللعنة إلى يوم الدين

برداشت از آیه :انسان باید که پیش از رستاخیز نفسِ بدکنشِ را از خود دور سازد.

روشنگری:لعنت: نفرین، دور باش.

قال رب فأنظرني إلى يوم يبعثون

برداشت از آیه :و نبرد سرشتِ الهیِ انسان با نفسِ بدکنشِ او تا هنگامه‌ی رستاخیز ادامه دارد.

قال فإنك من المنظرين

برداشت از آیه :و وسوسه‌ی نفسِ بدکنش تا هنگامِ مرگِ انسان ادامه دارد.

إلى يوم الوقت المعلوم

برداشت از آیه :تا آنگاه که رستاخیز فرا رسد.

قال رب بما أغويتني لأزينن لهم في الأرض ولأغوينهم أجمعين

برداشت از آیه :نفسِ بدکنشِ فریبکار، دنیا را در چشمانِ انسان چنان می‌آراید تا فریفته‌ی آن گردد.

روشنگری:آیه 16 سوره اعراف و آیه 39 الحجر مضمونی مشابه دارند، پروردگار مهرپرور ابلیس یا نفس بدکنش را فریب نداد بلکه او با خودپرستی خود را فریب داد.

إلا عبادك منهم المخلصين

برداشت از آیه :تنها پیروانِ نابِ سرشتِ مهربانِ الهی از فریبِ نفسِ بدکنش در امان هستند.

قال هذا صراط علي مستقيم

برداشت از آیه :و پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی تنها راه به‌سوی پروردگارِ مهرپرور است.

روشنگری:کار نیک انسان پیروی از سرشت مهربان الهی و کار بد او پیروی از راه نفس بدکنش است.

إن عبادي ليس لك عليهم سلطان إلا من اتبعك من الغاوين

برداشت از آیه :پیروانِ سرشتِ مهربانِ الهی از نفسِ بدکنش پیروی نمی‌کنند و آنان که پیروی‌کنند از ستمکارانند.

ذلك بأنهم استحبوا الحياة الدنيا على الآخرة وأن الله لا يهدي القوم الكافرين

برداشت از آیه :سرشتِ الهیِ ستمکاران تجلی نیافته و آنان زندگیِ این جهان را بیش از زندگی جاویدِ بازپسین دوست می‌دارند.

أولئك الذين طبع الله على قلوبهم وسمعهم وأبصارهم وأولئك هم الغافلون

برداشت از آیه :دل و چشم و گوشِ ستمکاران بسته است و آنان بی‌خبر اند.

ويدع الإنسان بالشر دعاءه بالخير وكان الإنسان عجولا

برداشت از آیه :انسان شتابناک به بدی می‌پردازد و آن را نیک می‌خواند.

وكل إنسان ألزمناه طائره في عنقه ونخرج له يوم القيامة كتابا يلقاه منشورا

برداشت از آیه :انسان مسئول کردار خویش است و در رستاخیز همان را می بیند.

اقرأ كتابك كفى بنفسك اليوم عليك حسيبا

برداشت از آیه :در رستاخیز هرکس کردارِ خود را می‌بیند و بر آن آگاه است.

وقل لعبادي يقولوا التي هي أحسن إن الشيطان ينزغ بينهم إن الشيطان كان للإنسان عدوا مبينا

برداشت از آیه :پیرو سرشتِ مهربانِ الهی نیکوتر سخن را گوید، گفتار پرخاشگرانه از وسوسه‌ی نفسِ بدکنش و دشمنیِ آشکار با‌خود است.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس قال أأسجد لمن خلقت طينا

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش انسان را از سرشتِ مهربان و جانشینی‌ی پروردگار ناکام می‌کند.

قال أرأيتك هذا الذي كرمت علي لئن أخرتن إلى يوم القيامة لأحتنكن ذريته إلا قليلا

برداشت از آیه :با وجودِ سرشتِ الهی و امکانِ جانشینیِ پروردگارِ مهرپرور، بیشتر انسان‌هایِ خودخواه راهِ نفسِ بدکنش را برمی‌گزینند.

روشنگری:سرشتِ مهربان، امکانِ جانشینی‌ی پروردگار، وجود خرد و اراده و... در انسان از کرامت های پروردگار مهرپرور به انسان است.

قال اذهب فمن تبعك منهم فإن جهنم جزاؤكم جزاء موفورا

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش را از خود برانید زیرا در رستاخیز درد و رنجی فراوان برای خود فراهم می‌آورید.

روشنگری:سرشت الهی انسان به نفس بدکنش دورباش می گوید زیرا پیروی از نفس بدکنش انسان را دوزخی می سازد.

واستفزز من استطعت منهم بصوتك وأجلب عليهم بخيلك ورجلك وشاركهم في الأموال والأولاد وعدهم وما يعدهم الشيطان إلا غرورا

برداشت از آیه :نفسِ بد‌کنش با آرزوها، مال اندوزی و برتری جویی انسان‌ها را می‌فریبد و به دام می‌اندازد و از سرشتِ الهی دور می‌سازد.

إن عبادي ليس لك عليهم سلطان وكفى بربك وكيلا

برداشت از آیه :و فقط انسان‌هایِ دارایِ سرشتِ نابِ الهی از فریبِ نفسِ بدکنش در امان خواهند بود.

ولقد كرمنا بني آدم وحملناهم في البر والبحر ورزقناهم من الطيبات وفضلناهم على كثير ممن خلقنا تفضيلا

برداشت از آیه :و انسان که از خشکی و دریا برخوردار است، آشکارا با سرشتِ مهربانِ خود بر بسیاری از آفریدگان برتری دارد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است

وإذا أنعمنا على الإنسان أعرض ونأى بجانبه وإذا مسه الشر كان يئوسا

برداشت از آیه :چون انسان به فراخی می‌رسد سرشتِ مهربان و الهیِ خود را از یاد می‌برد و آنگاه که به پیروی از نفسِ بدکنش در بدی می‌افتد نا‌امید می‌شود.

قل كل يعمل على شاكلته فربكم أعلم بمن هو أهدى سبيلا

برداشت از آیه :به شما می‌گویم، انسان با سرشتِ الهی، راه نیکوتر را خوب می‌شناسد و کردار انسان به اراده اوست.

أو يكون لك بيت من زخرف أو ترقى في السماء ولن نؤمن لرقيك حتى تنزل علينا كتابا نقرؤه قل سبحان ربي هل كنت إلا بشرا رسولا

برداشت از آیه :پروردگارم بی‌نیاز است و من نه در زمین کاخی از طلا دارم و نه از آسمان کتابی برای شما می‌آورم، من انسانی هستم که پیام سرشتِ الهیِ خود را به شما می‌رسانم.

قل لو أنتم تملكون خزائن رحمة ربي إذا لأمسكتم خشية الإنفاق وكان الإنسان قتورا

برداشت از آیه :به شما بگویم که انسانِ پیروِ نفسِ بدکنش تنگ نظر است، حتی اگر گنجينه‌‏هاىِ هستی از آنِ او باشد همچنان از بيمِ ناداری بخشش نمی‌کند.

ودخل جنته وهو ظالم لنفسه قال ما أظن أن تبيد هذه أبدا

برداشت از آیه :با نفسی بدکنش و ستمکار وارد شد و گمان داشت که باغِ وی جاودانه است.

فاتخذت من دونهم حجابا فأرسلنا إليها روحنا فتمثل لها بشرا سويا

برداشت از آیه :مریم در سراپرده‌ی خلوت، اراده و سرشتِ الهی را بر‌خود متجلّی ساخت.

روشنگری:روح = اراده‌ی پروردگار مهرپرور که در انسان به امانت گذارده شده.
پروردگار مهرپرور روح خویش را در سرشت انسان قرارداده است( ونفخت فیه من روحی) و آنگاه که انسان از ناباورمندی به باورمندی کامل و از ستمکاری به نیکوکاری خالص گردد، این روح و اراده‌ی الهی در وی ظهور و تجلی یافته، و در مقام جانشینی پروردگار، و در جایگاه انسانِ احسنِ تقویم، به آفرینش می‌پردازد.

ولقد عهدنا إلى آدم من قبل فنسي ولم نجد له عزما

برداشت از آیه :به‌راستی که انسان پیوند سرشتِ مهربان و اراده‌ی پروردگارِ خود را استوار نمی‌دارد و آن‌را به فراموشی می‌سپارد.

روشنگری:آیات 172 اعراف و 60 یس به این پیمان پروردگار مهرپرور با انسان اشاره دارد.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس أبى

برداشت از آیه :و آنگاه که سرشتِ مهربان و اراده‌ی الهی در انسان نهاده‌ شد، نفسِ بدکنش او به وسوسه‌گری پرداخت.

فقلنا يا آدم إن هذا عدو لك ولزوجك فلا يخرجنكما من الجنة فتشقى

برداشت از آیه :مرد و زن می‌دانند که نفسِ بدکنش دشمن است و آنان را تیره‌بخت و از پردیس دور می‌سازد.

إن لك ألا تجوع فيها ولا تعرى

برداشت از آیه :پردیسی که سرشار از رفاه و شادی است.

وأنك لا تظمأ فيها ولا تضحى

برداشت از آیه :و هیچ رنجی در آن نباشد.

فوسوس إليه الشيطان قال يا آدم هل أدلك على شجرة الخلد وملك لا يبلى

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش با نویدِ زندگیِ جاوید و پادشاهیِ بی‌پایان انسان را وسوسه و او را از سرشتِ مهربانِ الهی دور می‌کند.

فأكلا منها فبدت لهما سوآتهما وطفقا يخصفان عليهما من ورق الجنة وعصى آدم ربه فغوى

برداشت از آیه :فریب‌خوردگانِ نفسِ بدکنش چون پشیمان شوند، بدی را با نیکی می‌پوشانند.

روشنگری:فاکلا منها و عصی ربه: از سرشت مهرپرور خود سر پیچید.
فبدت لهما سواتهما: بدی خود را مشاهده نمودند.
فغوی: فرمان از نفس بدکنش بردند.
و طفقا....: کوشش برای پوشش بدی خود.
-برای روشنگری بیشتر به واژگان کلیدی انسان، ملائکه، شیطان، ابلیس و جن مراجعه شود.

ثم اجتباه ربه فتاب عليه وهدى

برداشت از آیه :انسان چون از بدی پشیمان و به‌ نیکی روآورد از گمراهی نجات می‌یابد.

قال اهبطا منها جميعا بعضكم لبعض عدو فإما يأتينكم مني هدى فمن اتبع هداي فلا يضل ولا يشقى

برداشت از آیه :دشمنی زاییده‌ی نفسِ بدکنش و دوری از پردیس است و مهربانی پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی و راهِ پردیس است.

ومن أعرض عن ذكري فإن له معيشة ضنكا ونحشره يوم القيامة أعمى

برداشت از آیه :هرکس از سرشتِ مهربانِ الهیِ خویش رو‌گردان شود، زندگی بر وی تلخ و در رستاخیز نیکی نمی‌بیند.

ثم خلقنا النطفة علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظاما فكسونا العظام لحما ثم أنشأناه خلقا آخر فتبارك الله أحسن الخالقين

برداشت از آیه :آفرین بر پروردگارِ مهرپرور برترین آفریننده که انسان را آخر‌بار از نطفه، خون، استخوان، گوشت و پوست پدید‌آورد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

وهو الذي خلق من الماء بشرا فجعله نسبا وصهرا وكان ربك قديرا

برداشت از آیه :پروردگار توانا،‏ انسان را با کالبدی از عناصر طبیعت و با سرشتِ الهی بیافرید.

وأن أتلو القرآن فمن اهتدى فإنما يهتدي لنفسه ومن ضل فقل إنما أنا من المنذرين

برداشت از آیه :من قرآن، راهنمایِ زندگی و هشدارِ رستاخیز را برای شما می‌خوانم، انتخابِ راه یا بیراهه با شماست.

ووصينا الإنسان بوالديه حسنا وإن جاهداك لتشرك بي ما ليس لك به علم فلا تطعهما إلي مرجعكم فأنبئكم بما كنتم تعملون

برداشت از آیه :انسان به‌سویِ پروردگارش باز‌گردد و از کردارِ خود آگاه شود، نیکی به پدر و مادر در سرشتِ مهربان و الهیِ انسان است و پیروی از نفسِ بدکنش نادانی است.

روشنگری:نیکی و مهربانی در سرشت الهی انسان است و نیکی به پدر و مادر در راس همه نیکی ها است و انسان به سرشت مهربان و الهی خود داناست و پاسخ قالو بلی در برابر پرسش الست بربکم؟ تاییدی بر آن است، ستمگری و بدی نیز وسوسه نفس بدکنش یا همان شیطان است که انسان خردمند باید از آن دوری جوید اگرچه خواسته عزیزترین یعنی پدر و مادر انسان باشد.

ومن آياته أن خلقكم من تراب ثم إذا أنتم بشر تنتشرون

برداشت از آیه :و این از نشانه‌هایِ پروردگارِ مهرپرور است که همه‌یِ انسانهایِ پراکنده بر رویِ زمین از کالبدی ناچیز آفریده شده‌اند.

روشنگری:برداشت مفهومی از آیه 20 سوره روم و آیات بعدی تا آیه 28 سوره روم با توجه و دقت در مفهوم آیه 29 و بویژه آیه 30 سوره روم به دست خواهد آمد.

فأقم وجهك للدين حنيفا فطرت الله التي فطر الناس عليها لا تبديل لخلق الله ذلك الدين القيم ولكن أكثر الناس لا يعلمون

برداشت از آیه :افسوس بسیاری در‌نمی‌یابند که سرشتِ همیشه پاک و همیشه بیدارِ انسان، همان سرشتِ پروردگارِ مهرپرور است و راه و رسم برخاسته از آن استوار خواهد ماند.

روشنگری:دین، راه و رسم و آئینِ منتخبِ سرشتِ الهیِ انسان( دین الله) است. مهربانی(ملائکة الله) و یا ستمکاری( نفس بدکنش/شیطان) را انسان به کمک اراده‌ی الهیِ خود (امرالله) انتخاب می‌نماید.
منشاء سرشتِ الهی انسان (فطرة الله) است که در هنگام آفرینش در وی دمیده شده است( روح الله).
تجلیِ سرشتِ الهی در انسان(اذن الله) است.
مجموع کنش‌های بالا، راه و آئینِ مهرِ پروردگارِ مهرپرور (صراط الله/صراط مستقیم) است.
للدين حنيفا = راه و رسم پاک.
الدين القيم = آئین استوار.
فطرت الله = سرشتِ مهربانِ پروردگار مهرپرور.
در قرآن از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می‌کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می‌کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می‌رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می‌گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار‌گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده است.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می‌گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می‌دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشتِ مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می‌تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می‌افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

ولو شئنا لآتينا كل نفس هداها ولكن حق القول مني لأملأن جهنم من الجنة والناس أجمعين

برداشت از آیه :انسان در پیروی از سرشتِ مهربان خود تواناست، پیروان نفسِ بدکنش و بدسیرتانِ دانا در رستاخیز رنجور خواهند بود.

إنا عرضنا الأمانة على السماوات والأرض والجبال فأبين أن يحملنها وأشفقن منها وحملها الإنسان إنه كان ظلوما جهولا

برداشت از آیه :کهکشانها در برابرِ تواناییِ انسان ناچیز‌ هستند، انسانِ با اراده و سرشتِ الهی چگونه نادان و ستمکار باشد!

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

قل إن ضللت فإنما أضل على نفسي وإن اهتديت فبما يوحي إلي ربي إنه سميع قريب

برداشت از آیه :به‌شما می‌گویم: پروردگارِ مهرپرور بسیار نزدیک و شنواست، اگر به‌کژی گراییم، نفسِ خویش را سرزنش کنیم و اگر مهربانی پیشه‌ کنیم، آن‌را تجلیِ اراده‌ و سرشتِ الهیِ خود بدانیم.‌

يا أيها الناس أنتم الفقراء إلى الله والله هو الغني الحميد

برداشت از آیه :ای انسان پروردگارِ مهرپرور بی‌نیاز و ستوده است و داشته‌هایِ تو همه از اوست.

ثم أورثنا الكتاب الذين اصطفينا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق بالخيرات بإذن الله ذلك هو الفضل الكبير

برداشت از آیه :مقرر فرمود تا میراثِ پیامبران برای انسان‌ها کتاب آنان باشد، ولی انسان‌ها برخی پیروِ نفسِ بدکنش، برخی میانه‌رو و برخی پیروِ سرشتِ مهربانِ الهی می‌شوند.

ألم أعهد إليكم يا بني آدم أن لا تعبدوا الشيطان إنه لكم عدو مبين

برداشت از آیه :سرشتِ انسان از سرشتِ پروردگار مهرپرور است و پیروی از نفسِ بدکنش دشمنیِ آشکار با خویشتن است.

وأن اعبدوني هذا صراط مستقيم

برداشت از آیه :راهِ درست پیروی از سرشتِ مهربان و الهیِ انسان است.

أولم ير الإنسان أنا خلقناه من نطفة فإذا هو خصيم مبين

برداشت از آیه :با آنکه انسان می‌بیند که از نطفه‌ای ناچیز آفریده شده اما همچنان آشکارا گردنکشی می‌کند.

وباركنا عليه وعلى إسحاق ومن ذريتهما محسن وظالم لنفسه مبين

برداشت از آیه :ابراهیم و اسحق از فرخندگان بودند و فرزندانشان برخی نیکوکار و پیرو سرشتِ مهربانِ الهی و برخی آشکارا ستمکار و پیروِ نفسِ بدکنش گردیدند.

إذ قال ربك للملائكة إني خالق بشرا من طين

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور اراده فرمود تا انسان را با کالبدی از جنس طبیعت بیافریند.

روشنگری:طین، تراب، صلصال کالفخار، حماء مسنون و... همگی به کیفیت و کمیت جنس و جسم انسان اشاره دارد که از ماده ای ناچیز و کم بها و کدر و قابل دیده شدن از طبیعت آفریده شده است.

فإذا سويته ونفخت فيه من روحي فقعوا له ساجدين

برداشت از آیه :و چون انسان از سرشتِ پروردگارِ مهرپرور پرداخته و برپا گردید، آنگاه ظرفیتِ جانشینیِ خود را به او عطا فرمود.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می‌برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می‌کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می‌کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می‌رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می‌گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرارگیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می‌گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می‌دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشتِ الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش بدست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می‌تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکوترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست‌ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می‌افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است

إنا أنزلنا عليك الكتاب للناس بالحق فمن اهتدى فلنفسه ومن ضل فإنما يضل عليها وما أنت عليهم بوكيل

برداشت از آیه :قرآن کتابی است که بر دلِ من پرتو افکنده و به درستی در اختیارِ همه انسانهاست، پیروانِ سرشتِ مهربانِ الهی را راهنما و پیروانِ نفسِ بدکنش را بهره‌ای از آن نباشد.

الله يتوفى الأنفس حين موتها والتي لم تمت في منامها فيمسك التي قضى عليها الموت ويرسل الأخرى إلى أجل مسمى إن في ذلك لآيات لقوم يتفكرون

برداشت از آیه :اندیشه ورزان در این نشانه‌یِ الهی اندیشه کنند، بازگشت جان‌ها به‌سوی پروردگار مهرپرور است، هنگام خواب نیز جان‌ها ستانده می‌شود و برخی از جان‌ها برای سرآمدی به تن باز‌می‌گردد.

قل يا عبادي الذين أسرفوا على أنفسهم لا تقنطوا من رحمة الله إن الله يغفر الذنوب جميعا إنه هو الغفور الرحيم

برداشت از آیه :ای انسانهای نیکو‌سرشت که با پیروی از نفسِ بدکنش برخود ستم روا داشته‌اید، به سرشتِ الهیِ خود امیدوار و با مهربانی همه‌ی خطاهای خود را بپوشانید.

قل إنما أنا بشر مثلكم يوحى إلي أنما إلهكم إله واحد فاستقيموا إليه واستغفروه وويل للمشركين

برداشت از آیه :من انسانی مانندِ شما هستم جز آنکه اراده و سرشتِ پروردگارم در من شکوفا گردیده، همتاآوران خردورزی کنند و رو به‌سویِ آن یگانه آورند و بدی‌هایِ خود را با نیکی بپوشانند.

من عمل صالحا فلنفسه ومن أساء فعليها وما ربك بظلام للعبيد

برداشت از آیه :پروردگارم بسیار مهربان است، کردار نیکو از سرشتِ الهی و کردار بد از نفسِ بدکنشِ انسان است.

لا يسأم الإنسان من دعاء الخير وإن مسه الشر فيئوس قنوط

برداشت از آیه :انسان فراوان فزونی‌خواه است و در کاستی فراوان نومید و دلسرد.

ولئن أذقناه رحمة منا من بعد ضراء مسته ليقولن هذا لي وما أظن الساعة قائمة ولئن رجعت إلى ربي إن لي عنده للحسنى فلننبئن الذين كفروا بما عملوا ولنذيقنهم من عذاب غليظ

برداشت از آیه :و چون انسان از تنگنا به گشایش رسد خود را در پردیسِ جاودان پندارد و رستاخیز را دو‌دل شود، حال‌آنکه ستمکاران را جز ستم فرا‌رو نباشد.

وإذا أنعمنا على الإنسان أعرض ونأى بجانبه وإذا مسه الشر فذو دعاء عريض

برداشت از آیه :و انسان چون کامروا شود از سرشتِ مهربانِ الهیِ خود روگرداند و چون ناکام گردد فراوان مویه‌کند.

فإن أعرضوا فما أرسلناك عليهم حفيظا إن عليك إلا البلاغ وإنا إذا أذقنا الإنسان منا رحمة فرح بها وإن تصبهم سيئة بما قدمت أيديهم فإن الإنسان كفور

برداشت از آیه :پیامِ سرشتِ الهیِ من این است که انسان آزاد آفریده شده و به سببِ آن باید که شادان باشد، ناشادی از نفسِ بدکنش است که انسان را به بند می‌کشد.

وما كان لبشر أن يكلمه الله إلا وحيا أو من وراء حجاب أو يرسل رسولا فيوحي بإذنه ما يشاء إنه علي حكيم

برداشت از آیه :مقرر فرمود تا انسان سخنِ پروردگارِ مهرپرور، بلند‌مرتبه و فرزانه را تنها از راهِ تجلیِ سرشتِ الهیِ خود و یا از پیامِ پیامبران بشنود.

روشنگری:و پروردگار مهرپرور آنگاه که انسان را آفرید از فطرت و سرشتِ خود در وجود وی نهاد و فرشتگان را در خدمت او قرار داد و از روح خود در او دمید.
انسان با مهربانی و دوری از نفسِ بدکنش، سرشتِ الهیِ خود را متجلی می‌سازد و پیامبران نیز انسان‌های احسن تقویمی هستندکه سرشتِ الهی خود را هویدا ساخته و با پرودگار مهرپرور همراه(شفیع) شده و سخن او را می‌گویند و می‌آفرینند.

وكذلك أوحينا إليك روحا من أمرنا ما كنت تدري ما الكتاب ولا الإيمان ولكن جعلناه نورا نهدي به من نشاء من عبادنا وإنك لتهدي إلى صراط مستقيم

برداشت از آیه :درحالی‌که باورمند نبودم و کتابی را نمی‌دانستم، به‌سوی نیکوکاری، راهِ پروردگارِ مهرپرور رهسپار شدم و این‌چنین بود که نورِ سرشت و اراده‌ی او در من متجلی و انسان‌ها را به باورمندی، نیکوکاری و رستاخیز رهنمون‌ شدم.

روشنگری:وحی= اراده پروردگار مهرپرور که بر دل انسان‌های احسن تقویم متجلی می‌گردد(سوره نجم آیات 1 تا 18 و سوره نساء آیه 163)
وحی = ندایی الهی که بر دل مادر موسی وارد شد( سوره طه آیه 38) و ندایی الهی که بر دل یاران(حواریون) عیسی رسید( سوره مائده آیه 111)
وحی = القائات ذهنی و فکری مردم به یکدیگر( سوره انعام آیات 112 و 113)
وحی = مشیت، سرشت، طبیعت و خلقت الهی در هر یک از مخلوقات هستی(سوره زلزله آیه 5 و سوره فصلت آیه 12 و سوره نحل آیه 68)
وحی = گیرنده وحی هیچ مشخصه ظاهری جسمانی که وی را نسبت به سایر انسان‌ها متمایز کند ندارد(سوره انعام آیه 93 و سوره کهف آیه 110)
وحی = ندا یا اراده‌ی پروردگار مهرپرور برای انجام کاری( سوره انفال آیه 12)
وحی = سوره شوری آیه 52: وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحًا مِنْ أَمْرِنَا مَا كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلَا الْإِيمَانُ وَلَكِنْ جَعَلْنَاهُ نُورًا نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۵۲﴾ بر مبنای این آیه وحی یا ندایی که از سوی پروردگار بر پیامبر رسید از جنس روح یا جان و دانایی است که با ویژگی امر یا اراده همراه است، این نوع وحی یعنی دمیدن روح یا جان پروردگار، نخستین بار در نوع بشر(آدم) دمیده شده است، این تجلی از جنس دانایی و جان یافتن است و صاحب خود را صاحب اختیار، دانا و توانا می‌سازد(مسجود فرشتگان) .(سوره حجر آیه 29)فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ ﴿۲۹﴾

ولولا أن يكون الناس أمة واحدة لجعلنا لمن يكفر بالرحمن لبيوتهم سقفا من فضة ومعارج عليها يظهرون

برداشت از آیه :چرا انسان‌ها با داشتنِ سرشتِ الهیِ یکسان با یکدیگر مهربان نباشند؟ آیا جز این است که نامهربانان برای خود خانه‌هایی گران‌بها برپا می‌کنند؟.

روشنگری:آیات بسیاری در قرآن از جمله آیات 213/2، 19/10 و 52/21 انسانها امتی واحده بوده اند.

يطاف عليهم بصحاف من ذهب وأكواب وفيها ما تشتهيه الأنفس وتلذ الأعين وأنتم فيها خالدون

برداشت از آیه :در رستاخیز پیروان سرشتِ مهربانِ الهی خود را در گستره‌ای بی‌پایان از نیکی‌ها، شادی‌ها و زیبایی‌ها خواهند‌یافت و به‌ همه‌ی خواسته‌های خود نایل می‌آیند.

أفرأيت من اتخذ إلهه هواه وأضله الله على علم وختم على سمعه وقلبه وجعل على بصره غشاوة فمن يهديه من بعد الله أفلا تذكرون

برداشت از آیه :رستگاری جز در پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی نیست و هرکس گوش و چشم و قلبِ خود را نگشاید، پیروِ نفسِ بدکنش خود شود و گمراه گردد.

ولقد خلقنا الإنسان ونعلم ما توسوس به نفسه ونحن أقرب إليه من حبل الوريد

برداشت از آیه :و پروردگار مهرپرور انسان را آفرید و او را از سرشت خود پر نمود و انسان از وسوسه‌های نفسِ بدکنش خود آگاه است.

وجاءت كل نفس معها سائق وشهيد

برداشت از آیه :همه انسان‌ها به‌سوی رستاخیز می‌شتابند و گواه کردار خویش خواهند بود.

إن هي إلا أسماء سميتموها أنتم وآباؤكم ما أنزل الله بها من سلطان إن يتبعون إلا الظن وما تهوى الأنفس ولقد جاءهم من ربهم الهدى

برداشت از آیه :ناباورمندان و نامهربانان آنچه را بجایِ پروردگارِ مهرپرور می‌خوانند جز گمان و وسوسه‌ی نفسِ بدکنش نیست، حال آنکه رستگاری در پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی است.

وأن ليس للإنسان إلا ما سعى

برداشت از آیه :و انسان هرچه را خواهد از راهِ تلاش به دست آورد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

وأن سعيه سوف يرى

برداشت از آیه :و نتیجه‌یِ تلاشِ خود را زودا که باز بیند.

خلق الإنسان

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور انسان را آفرید.

علمه البيان

برداشت از آیه :و در او دانایی نهاد.

خلق الإنسان من صلصال كالفخار

برداشت از آیه :کالبدِ انسان از ماده‌ای کم‌بها و قابلِ رویت آفریده شده است.

روشنگری:جسم انسان از ماده‌ی سرد (طین لازب، صلصال کالفخار، حماء مسنون، ...) و قابل دیدن آفریده شده و روح، سرشت و اراده‌ی انسان از نیرو و حرارت ( نار، مارج، نار سموم،...) و نادیدنی آفریده شده اند. فرشته، شیطان، ابلیس، جن و... به ترتیب نماد کارگزارانِ سرشتِ الهی و نفسِ بدکنش انسان هستند.

كمثل الشيطان إذ قال للإنسان اكفر فلما كفر قال إني بريء منك إني أخاف الله رب العالمين

برداشت از آیه :آنان که با وسوسه‌یِ نفسِ بد‌کنش ستم می‌کنند در رستاخیز از کردارِ خود گریزان و از سرشتِ الهیِ خود در هراس هستند.

فاتقوا الله ما استطعتم واسمعوا وأطيعوا وأنفقوا خيرا لأنفسكم ومن يوق شح نفسه فأولئك هم المفلحون

برداشت از آیه :بشنوید و بپذیرید و تا می‌توانید به نیازمندان کمک کنید که نیکوکاری برای انسان بهتر است و از آزمندی نفسِ بدکنش بپرهیزید.

إن الإنسان خلق هلوعا

برداشت از آیه :آزمندی خویِ انسان است.

إذا مسه الشر جزوعا

برداشت از آیه :انسان چون در تنگنا افتد ناشکیبایی کند.

وإذا مسه الخير منوعا

برداشت از آیه :انسان در گشایش تنگ‌چشم است.

الذين هم على صلاتهم دائمون

برداشت از آیه :انسان‌هایِ باورمندی که همواره با پروردگارشان در راز و نیاز اند، آزمند و ناشکیب نیستند.

والذين في أموالهم حق معلوم

برداشت از آیه :و از داشته‌هایِ آنان سهمی معین برایِ نیازمندان است.

للسائل والمحروم

برداشت از آیه :و از داشته‌هایِ آنان سهمی معین برایِ نیازمندان است.

والذين يصدقون بيوم الدين

برداشت از آیه :انسان‌هایِ باورمند که با پروردگارِ خود در راز و نیاز اند آزمند و ناشکیب نیستند.

بسم الله الرحمن الرحيم لا أقسم بيوم القيامة

برداشت از آیه :آیا روزِ رستاخیز را باور ندارید؟

ولا أقسم بالنفس اللوامة

برداشت از آیه :آیا وسوسه‌هایِ نفسِ بدکنش را باور‌ ندارید؟

أيحسب الإنسان ألن نجمع عظامه

برداشت از آیه :چرا انسان زندگانیِ پس از مرگ را به حساب نمی‌آورد؟

بلى قادرين على أن نسوي بنانه

برداشت از آیه :حال آنکه انسان در رستاخیز جزئیاتِ کردارش را خواهد دید.

بل يريد الإنسان ليفجر أمامه

برداشت از آیه :نفسِ بدکنشِ انسان همواره برایِ ستم پیشتاز است.

بل الإنسان على نفسه بصيرة

برداشت از آیه :البته که انسان خردمند بر سرشتِ مهربان و نفسِ بدکنشِ خویش آگاه است.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

ولو ألقى معاذيره

برداشت از آیه :حتی آنگاه که بهانه می‌آورد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

أيحسب الإنسان أن يترك سدى

برداشت از آیه :چرا انسان مى‌پندارد که بى‌‌هدف آفریده شده‌است؟

ألم يك نطفة من مني يمنى

برداشت از آیه :آیا قرارِ نطفه‌یِ پدر در بطنِ مادر هدفمند نیست؟

وأما من خاف مقام ربه ونهى النفس عن الهوى

برداشت از آیه :خوشا به‌حال آن خرد‌ورزی که سرشتِ مهربانِ خود را می‌شناسد و از وسوسه‌هایِ نفسِ بدکنش دوری می‌گزیند.

يا أيها الإنسان إنك كادح إلى ربك كدحا فملاقيه

برداشت از آیه :ای انسان تو برایِ رسیدن به پروردگارت تلاش‌ها کرده و رنج‌ها کشیده‌ای، به دیدارِ او نایل خواهی‌آمد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

فلينظر الإنسان مم خلق

برداشت از آیه :انسان به آن‌ چیزی که از آن آفریده شده اندیشه‌کند.

خلق من ماء دافق

برداشت از آیه :آیا انسان از قطره‌یِ آبِ ناچیزی آفریده نشده است؟

يخرج من بين الصلب والترائب

برداشت از آیه :آیا انسان از میانِ گوشت و استخوان بیرون نیامده؟

فأما الإنسان إذا ما ابتلاه ربه فأكرمه ونعمه فيقول ربي أكرمن

برداشت از آیه :و چون انسان به نوا رسد خود را بزرگ پندارد.

وأما إذا ما ابتلاه فقدر عليه رزقه فيقول ربي أهانن

برداشت از آیه :و چون انسان در تنگ‌دستی افتد خود را خوار شمرد.

كلا بل لا تكرمون اليتيم

برداشت از آیه :هرگز، سنجه‌ی بزرگی و خواری انسان نکوداشتِ یتیمان است.

ولا تحاضون على طعام المسكين

برداشت از آیه :و پیشی‌جُستن در نواختنِ نیازمندان است.

وتأكلون التراث أكلا لما

برداشت از آیه :و پرهیز از چپاولِ میراثِ ناتوانایان است.

يا أيتها النفس المطمئنة

برداشت از آیه :ای آنکه بر وسوسه‌ی نفسِ بدکنش چیره شده‌ای.

ارجعي إلى ربك راضية مرضية

برداشت از آیه :با خشنودی به‌سویِ پروردگارت که از تو خشنود است باز‌گرد.

لقد خلقنا الإنسان في كبد

برداشت از آیه :انسان در رنج آفریده شده است.

أيحسب أن لن يقدر عليه أحد

برداشت از آیه :انسان دوست دارد دیگری بر او پیشی نگیرد.

ونفس وما سواها

برداشت از آیه :نفسِ انسان و آن‌چه در اوست.

فألهمها فجورها وتقواها

برداشت از آیه :نفس انسان نیکوکاری و ستمکاری می‌شناسد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

قد أفلح من زكاها

برداشت از آیه :و هرکس نیکی را برگزید رستگار شد.

وقد خاب من دساها

برداشت از آیه :و آن‌که ستم را برگزید نومید گردید.

لقد خلقنا الإنسان في أحسن تقويم

برداشت از آیه :انسان با پیروی از سرشتِ الهیِ خود به نیکوترین جایگاه یعنی جانشینیِ پروردگارش می‌رسد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

ثم رددناه أسفل سافلين

برداشت از آیه :و انسان با پیروی از نفسِ بدکنش به پست‌ترین آفریده‌ی هستی فرو می‌افتد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

إلا الذين آمنوا وعملوا الصالحات فلهم أجر غير ممنون

برداشت از آیه :انسانهایِ باورمند و نیکوکار را رستاخیزی نیکو است.

خلق الإنسان من علق

برداشت از آیه :ارزشِ انسان از جسمِ او نیست.

علم الإنسان ما لم يعلم

برداشت از آیه :در سرشتِ انسان دانایی نهفته است.

كلا إن الإنسان ليطغى

برداشت از آیه :انسان دارای نفسی سرکش است.

أن رآه استغنى

برداشت از آیه :آنگاه که انسان احساسِ بی‌نیازی کند نفسِ بدکنش او سرکش می‌شود.

يومئذ يصدر الناس أشتاتا ليروا أعمالهم

برداشت از آیه :در رستاخیز انسان نگرانِ دیدنِ کردارِ خویش است.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

فمن يعمل مثقال ذرة خيرا يره

برداشت از آیه :در رستاخیز انسان حتی کوچکترین کردارِ نیکِ خود را می‌بیند.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

ومن يعمل مثقال ذرة شرا يره

برداشت از آیه :در رستاخیز انسان حتی کوچکترین کردارِ بدِ خود را می‌بیند.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

إن الإنسان لربه لكنود

برداشت از آیه :و با این همه انسان در برابرِ پروردگارش ناسپاس است.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 31 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 سوره المؤمنون، آیه 72 سوره ص، آیه 30 سوره الروم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله، آیه 6 عادیات، رتبه های اعطایی به انسان را نام می برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می کند.
3- با آموزش اسماء دانایی انسان را به کمال می رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرار گیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشت مهر خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشت الهی را که عظمت کهکشانها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه آفرینش نیز فرو می افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است.

إن الإنسان لفي خسر

برداشت از آیه :انسانِ ناباورمندِ ستمکار تشویق کننده‌ی ناراستی و زیانکار است.

إلا الذين آمنوا وعملوا الصالحات وتواصوا بالحق وتواصوا بالصبر

برداشت از آیه :انسانِ باورمندِ نیکوکارِ سفارش‌گرِ به درستکاری و شکیبایی پیروز است.

بسم الله الرحمن الرحيم ويل لكل همزة لمزة

برداشت از آیه :به نامِ پروردگارِ مهرپرورِ مهربان.
وای بر انسان‌هایِ هرزه‌زبانِ ریشخند‌گر.

الذي جمع مالا وعدده

برداشت از آیه :وای بر انسان‌هایِ دارا و تنگ‌چشم.

يحسب أن ماله أخلده

برداشت از آیه :وای بر انسان‌هایی که گمان می‌کنند دارایی جاودانه‌گی است.

كلا لينبذن في الحطمة

برداشت از آیه :هرگز چنین نیست، آنان خود را در آتشِ حسرت خواهند افکند.