شيطان

وإذا لقوا الذين آمنوا قالوا آمنا وإذا خلوا إلى شياطينهم قالوا إنا معكم إنما نحن مستهزئون

برداشت از آیه :آنان با سرشتِ الهی، باورمند و با نفسِ بدکنش، ناباورمند می‌شوند.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس أبى واستكبر وكان من الكافرين

برداشت از آیه :و آنگاه که پروردگارِ مهرپرور نیروهای هستی را برای مهربانی در وجود انسان گمارد، نفسِ بد‌کنشِ انسان خودخواهی و ستم پیشه‌ کرد.

روشنگری:- ملائکه = با دمیده شدن روح پروردگار مهرپرور انسان صاحب سرشتِ مهربان الهی و جانشین پروردگارش گردید، و از خدمت فرشتگان توانا گردید.
- ابلیس نفسِ بدکنش انسان
- کافر دارای دو مفهوم ناباورمند به پروردگار و ستمکار (ستم به خود یا دیگران)است.

فأزلهما الشيطان عنها فأخرجهما مما كانا فيه وقلنا اهبطوا بعضكم لبعض عدو ولكم في الأرض مستقر ومتاع إلى حين

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش تا گاهِ رستاخیز می‌جنبد و انسان را از باغِ مهربانی به گردابِ ستم و تبعیض فرو‌می‌کشد و با دشمنی می‌آلاید و از آشتی دور می‌کند.

روشنگری:- انسان با سرشتِ الهی و صاحب اراده و اختیار آفریده شد و نفسِ او تحت نام شیطان و ابلیس خودخواهی و ستم را به او القا می‌کند.
- جهان پر از نعمت است و انسان با خودخواهی به دیگران ستم می‌کند و فقر و دشمنی را می‌پراکند.
- برای روشنگری بیشتر به واژه نامه‌ی مفهومیِ قرآن و به واژگان: شیطان، ابلیس، جن، ملائکه، روح، وحی، امر و نفخ، رجوع شود.

الشيطان يعدكم الفقر ويأمركم بالفحشاء والله يعدكم مغفرة منه وفضلا والله واسع عليم

برداشت از آیه :سرشتِ الهی گشایشگر، دانا و مژده‌بخش است، نفسِ بدکنش هراس‌انگیز، تنگ‌چشم و ستم‌گر است.

روشنگری:شیطان نفسِ بدکنش انسان است، انسانِ پیرو سرشتِ الهی، ناب و باورمند نفسِ بدکنش را مهار می‌کند.

إنما ذلكم الشيطان يخوف أولياءه فلا تخافوهم وخافون إن كنتم مؤمنين

برداشت از آیه :اگر باورمند هستید و از هوایِ نفس پرهیز دارید از تهدید هایِ نفس نترسید، بلکه از رستاخیز خود بهراسید.

روشنگری:خافون: از من بترسید، به مفهوم از خودتان بترسید یا از کردار خودتان بترسید برداشت شده.
الشیطان یخوف اولیاءه: خودپرستی مقدمه وسوسه نفس است و خودپرستان یاران یکدیگرند.

الذين آمنوا يقاتلون في سبيل الله والذين كفروا يقاتلون في سبيل الطاغوت فقاتلوا أولياء الشيطان إن كيد الشيطان كان ضعيفا

برداشت از آیه :باورمندانِ نیکوکار با پیروی از سرشتِ الهیِ خود به مبارزه می‌پردازند و ناباورمندان ستمکار در راهِ نفسِ ستمکار خود مبارزه می‌کنند، بدانید که نیرنگ ستمکاران سست بنیان است، پس با آنان مبارزه‌کنید.

روشنگری:ایمان، باور به پروردگار مهرپرور و "سبیل الله" راه پروردگار است که بر پایه مهر و مهربانی می باشد. کفر، فراموش نمودن پروردگار و راه مهر اوست و "سبیل الطاغوت" راه شیطان و نفس است که بر پایه دشمنی و ستم استوار است و مبارزه با آن ضروری است.

إن الله لا يغفر أن يشرك به ويغفر ما دون ذلك لمن يشاء ومن يشرك بالله فقد ضل ضلالا بعيدا

برداشت از آیه :هر کس جز پروردگارِ مهرپرور را باور‌کند، در راهی تاریک و دور گم‌شده، ناباورمندی و یا همتاآوری پوشیده نمی‌گردد.

روشنگری:در جهان بینی قرآنی هستی میدانی است تا انسان بتواند در آن:
اول پروردگار مهرپرور را بشناسد و
دوم آنکه به هستی مهربانی نماید.
هرکس پروردگار مهرپرور را باور نکند به خود ستم نموده و هرکس مهربان نباشد به دیگران ستم می کند.
ستمکار با پشیمانی از بدکاری و کوشش در جهت مهربانی، بدی هایش با خوبی هایش پوشانیده می شود، اماباور نداشتن پروردگار مهرپرور یا همتا قایل شدن برای او با هیچ خوبی و مهربانی قابل پوشش نخواهد بود، مگر آنکه فرد باورمند گردد.

إن يدعون من دونه إلا إناثا وإن يدعون إلا شيطانا مريدا

برداشت از آیه :آنچه را به‌جای پروردگارِ مهرپرور می‌خوانند، جز اجسامی بی‌جان و هم‌نوایی با نفسِ سرکش نمی‌باشد.

روشنگری:اناث: آنچه جان ندارد مانند درخت و سنگ

لعنه الله وقال لأتخذن من عبادك نصيبا مفروضا

برداشت از آیه :دورباش به‌نفسِ بدکنشِ ستمکار که با وسوسه انسانهای باورمند و مهربان را به سویِ خود می‌کشاند.

روشنگری:لعنت: دور باش، از بهشت رانده و دور شده، از جوار پروردگار دور شدن.

ولأضلنهم ولأمنينهم ولآمرنهم فليبتكن آذان الأنعام ولآمرنهم فليغيرن خلق الله ومن يتخذ الشيطان وليا من دون الله فقد خسر خسرانا مبينا

برداشت از آیه :هرکس راهِ نفسِ ستمکار را برگزیند، سر‌گرم آرزوی داشته‌های گوناگون دنیا می‌شود و از راهِ سرشتِ الهیِ خویش بازمی‌ماند و این زیانی آشکار است.

روشنگری:اضلنهم: گم کردن را پروردگار مهرپرور.
یبتکن اذان الانعام و فلیغیرن خلق الله: سرگرم شدن با مال و منال دنیوی.

يعدهم ويمنيهم وما يعدهم الشيطان إلا غرورا

برداشت از آیه :نفسِ ستمکار انسان را می‌فریبد و با آرزوهای دور و دراز سرگرم می‌سازد.

إنما يريد الشيطان أن يوقع بينكم العداوة والبغضاء في الخمر والميسر ويصدكم عن ذكر الله وعن الصلاة فهل أنتم منتهون

برداشت از آیه :از مستی و قمار دست‌کشید، زیرا نفسِ بدکنش شما را از یاد و نیایشِ پروردگارِ مهرپرور بازداشته و به‌سویِ کینه و دشمنی می‌کشاند.

وإذا رأيت الذين يخوضون في آياتنا فأعرض عنهم حتى يخوضوا في حديث غيره وإما ينسينك الشيطان فلا تقعد بعد الذكرى مع القوم الظالمين

برداشت از آیه :از پیوستن به جمعِِ بهانه‌جویان در نشانه‌هایِ پروردگار تا آنگاه که به سخنی دیگر نپرداخته‌اند روی‌بگردان، دوستی با ستمکاران از هوایِ نفس است.

روشنگری:ظالم در این آیه در برابر متقی در آیه بعد قرار دارد و تایید کننده برداشت مفهومی از متقی به معنای نیکوکار می باشد.

وكذلك جعلنا لكل نبي عدوا شياطين الإنس والجن يوحي بعضهم إلى بعض زخرف القول غرورا ولو شاء ربك ما فعلوه فذرهم وما يفترون

برداشت از آیه :اگرچه نفسِ بدکنش انسان و سخنانِ فریبکارانه‌ی دانایانِ بدسیرت راهزن انسانِ کامل است ولی بر سرشتِ الهیِ او بی‌اثر است.

روشنگری:شیطان: نفسِ بدکنش و ستمکار انسان.
جن: انسان دانایِ بدسیرت و پیرو نفسِ بدکنش.
وحی: در انسان‌های نیکوکار و مهربان وحی تجلی اراده و سرشتِ الهی و مهربانی است و در انسان‌های بدسیرت یا پیروان نفسِ بدکنش، وسوسه‌ی نفس و ستمکاری است.

ولا تأكلوا مما لم يذكر اسم الله عليه وإنه لفسق وإن الشياطين ليوحون إلى أوليائهم ليجادلوكم وإن أطعتموهم إنكم لمشركون

برداشت از آیه :خوراک که وسوسه‌ی نفسِ بدکنش در آن باشد ناپاک است، پیرو نفسِ بدکنش ستیزه‌جو و انبازآور است.

روشنگری:مشرک: انبازباور، انبازآور.

ويا آدم اسكن أنت وزوجك الجنة فكلا من حيث شئتما ولا تقربا هذه الشجرة فتكونا من الظالمين

برداشت از آیه :ای انسان‌ها در این جهانِ زیبا زندگی‌ و برخوردار شوید، ولی از وسوسه‌ی نفسِ بدکنش بپرهیزید تا ستمکار نشوید.

روشنگری:در داستان آدم و حوا هوای نفس آنان یا شیطان به طمع پادشاهی و حیات جاوید آن دو را فریب داد تا از راه مهر پروردگار مهرپرور دور شدند.

فوسوس لهما الشيطان ليبدي لهما ما ووري عنهما من سوآتهما وقال ما نهاكما ربكما عن هذه الشجرة إلا أن تكونا ملكين أو تكونا من الخالدين

برداشت از آیه :آنانکه ندایِ سرشتِ خود را نشنیده و به طمع پادشاهی و عمر جاوید فریبِ نفسِ بدکنش را می‌خورند شرمسار می‌شوند.

روشنگری: 1- فرشته شدن یک آرزوی حاصل است زیرا فرشتگان آدم را سجده کرده اند.
2- به آیه 120 طه که پادشاه در آن تصریح گردیده است رجوع شود.

فوسوس لهما الشیطان: آدم ندای سرشت خود را ناشنیده می گیرد و راه نفس یا ابلیس را بر می گزیند.
این آیه و آیات مشابه اشاره به اختیار انسان دارد زیرا او می تواند ندای سرشت خود یا فرمان پروردگار را با وسوسه نفس نادیده انگاشته و بر خلاف آن عمل نماید.
لیبدی لهما ما ووری عنهما سواتهما: آشکار شدن عورت یا شرمگاه کنایه از رسوایی کردار بد و شرمساری حاصل از آن است.

وقاسمهما إني لكما لمن الناصحين

برداشت از آیه :آزمندی و خودخواهی باعث می‌شود تا مرد و زن نفسِ بدکنش و وسوسه‌گر را دوست راستین خود پندارند.

روشنگری:نفس امر کننده به بدی با مژده‌ها، بیم‌ها، سوگندها و دلایل ظاهرفریب طعمه خود را به دام می‌اندازد.

فدلاهما بغرور فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سوآتهما وطفقا يخصفان عليهما من ورق الجنة وناداهما ربهما ألم أنهكما عن تلكما الشجرة وأقل لكما إن الشيطان لكما عدو مبين

برداشت از آیه :با آنکه سرشتِ الهیِ انسان بسوی مهرِ پروردگار رهنمون است ولی انسان فریفته‌ی وسوسه‌های نفسِ بدکنش می‌شود و آنگاه که بی‌چاره گردد چاره‌جویی کند.

يا بني آدم لا يفتننكم الشيطان كما أخرج أبويكم من الجنة ينزع عنهما لباسهما ليريهما سوآتهما إنه يراكم هو وقبيله من حيث لا ترونهم إنا جعلنا الشياطين أولياء للذين لا يؤمنون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش همواره و در نهان، انسان را از نیکی و مهربانی دور و بسوی ستم و دشمنی فریب می‌دهد و بر ناباورمندان سروری دارد.

روشنگری:ینزع عنهما لباسهما لیرهما سواتهما: اگر نیکی را رها کنید، بدی جایگزین آن می گردد.
در آیه 22 اعراف عورت ها اگر به معنی ظاهری گرفته شود فاقد پوشش است، اما دیده نمی شوند اما در آیه 27 صحبت از لباس و پوشاک است که این تناقض ظاهری است و لباس همان نیکی است که عورت یعنی بدی را می پوشاند.(ان الحسنات یذهبن السیئات)
الشیطان:کنایه به نفس انسانها که القای وحی و شبهه می کند اما انسان در پذیرش یا عدم پذیرش آن مختار است.

فريقا هدى وفريقا حق عليهم الضلالة إنهم اتخذوا الشياطين أولياء من دون الله ويحسبون أنهم مهتدون

برداشت از آیه :به درستی آنان که راه سرشتِ الهی را برگزیده اند راهیاب و آنان که راه نفسِ ستمکار را انتخاب کرده‌‍اند، گمراه‌اند، اگرچه خود را به اشتباه راهیافته بدانند.

وإذ زين لهم الشيطان أعمالهم وقال لا غالب لكم اليوم من الناس وإني جار لكم فلما تراءت الفئتان نكص على عقبيه وقال إني بريء منكم إني أرى ما لا ترون إني أخاف الله والله شديد العقاب

برداشت از آیه :

روشنگری:پیش از نبرد نفس بدکنش پیروزی را در نظرشان آراسته بود اما چون سپاه باورمندان را دیدند پا پس کشیدند زیرا وجودشان را چنان ترسی از رستاخیز فرا گرفت که پیشتر تجربه نکرده بودند.
والله شدید العقاب: در رستاخیز داوری پروردگار مهرپرور بسیار دقیق است.
انی جار لکم: وسوسه نفس را یاور خود گرفتند.

وقال الشيطان لما قضي الأمر إن الله وعدكم وعد الحق ووعدتكم فأخلفتكم وما كان لي عليكم من سلطان إلا أن دعوتكم فاستجبتم لي فلا تلوموني ولوموا أنفسكم ما أنا بمصرخكم وما أنتم بمصرخي إني كفرت بما أشركتمون من قبل إن الظالمين لهم عذاب أليم

برداشت از آیه :در رستاخیز هیچ یاري نباشد و ستمگران و همتاآوران که از سرشتِ مهربان و الهیِ خود آگاهانه دوری‌جسته و از نفسِ بدکنش پیروی کرده‌اند دردمندانه خود را سرزنش‌کنند.

ولقد جعلنا في السماء بروجا وزيناها للناظرين

برداشت از آیه :نیکوکاران مانند کوشک‌های زیبا و چشم‌نواز آسمان هستند.

روشنگری:گردآوری آیات 1 تا 18 را در روشنگری آیه 1 ببینید.
پیروان نفس بد کنش و ستمگران به کوشک های آسمانی راهی ندارند.(17 حجر)

وحفظناها من كل شيطان رجيم

برداشت از آیه :و همه‌ی بد‌کرداران و پیروان نفسِ بدکنش از دیدن آن کوشک‌ها محروم باشند.

روشنگری:گردآوری آیات 1 تا 18 را در روشنگری آیه 1 ببینید.

إلا من استرق السمع فأتبعه شهاب مبين

برداشت از آیه :و نابکاران از شنود دزدانه نیز محروم هستند.

روشنگری:گردآوری آیات 1 تا 18 را در روشنگری آیه 1 ببینید.
به استناد آیه 17 سوره حجر، در آسمان کوشک هایی است که ابلیسیان بدان ها راه ندارند.

إلا إبليس أبى أن يكون مع الساجدين

برداشت از آیه :نفسِ ستمکار از سرشتِ الهیِ انسان پیروی نمی‌کند.

قال يا إبليس ما لك ألا تكون مع الساجدين

برداشت از آیه :نفسِ ستمکار از سرشتِ الهیِ انسان پیروی نمی‌کند.

قال لم أكن لأسجد لبشر خلقته من صلصال من حمإ مسنون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش و خودخواه انسان با سرشتِ الهیِ در ستیز است.

قال فاخرج منها فإنك رجيم

برداشت از آیه :انسان باید که نفسِ بدکنشِ را از خود دور سازد.

وإن عليك اللعنة إلى يوم الدين

برداشت از آیه :انسان باید که پیش از رستاخیز نفسِ بدکنشِ را از خود دور سازد.

روشنگری:لعنت: نفرین، دور باش.

قال رب فأنظرني إلى يوم يبعثون

برداشت از آیه :و نبرد سرشتِ الهیِ انسان با نفسِ بدکنشِ او تا هنگامه‌ی رستاخیز ادامه دارد.

قال فإنك من المنظرين

برداشت از آیه :و وسوسه‌ی نفسِ بدکنش تا هنگامِ مرگِ انسان ادامه دارد.

إلى يوم الوقت المعلوم

برداشت از آیه :تا آنگاه که رستاخیز فرا رسد.

قال رب بما أغويتني لأزينن لهم في الأرض ولأغوينهم أجمعين

برداشت از آیه :نفسِ بدکنشِ فریبکار، دنیا را در چشمانِ انسان چنان می‌آراید تا فریفته‌ی آن گردد.

روشنگری:آیه 16 سوره اعراف و آیه 39 الحجر مضمونی مشابه دارند، پروردگار مهرپرور ابلیس یا نفس بدکنش را فریب نداد بلکه او با خودپرستی خود را فریب داد.

إلا عبادك منهم المخلصين

برداشت از آیه :تنها پیروانِ نابِ سرشتِ مهربانِ الهی از فریبِ نفسِ بدکنش در امان هستند.

قال هذا صراط علي مستقيم

برداشت از آیه :و پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی تنها راه به‌سوی پروردگارِ مهرپرور است.

روشنگری:کار نیک انسان پیروی از سرشت مهربان الهی و کار بد او پیروی از راه نفس بدکنش است.

إنه ليس له سلطان على الذين آمنوا وعلى ربهم يتوكلون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش بر باورمندانی که سرشتِ مهربان الهی را پشتیبان خود دارند، سروری ندارد.

روشنگری:اشاره به اختیار انسان در برابر وسوسه های نفس.

إنما سلطانه على الذين يتولونه والذين هم به مشركون

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش سرور ستمکاران و انبازآوران است.

وآت ذا القربى حقه والمسكين وابن السبيل ولا تبذر تبذيرا

برداشت از آیه :بجای ولخرجی و اسرافکاری حق خویشاوندان، درماندگان و واماندگان را بده.

إن المبذرين كانوا إخوان الشياطين وكان الشيطان لربه كفورا

برداشت از آیه :زیرا نفسِ بدکنش نسبت به سرشتِ الهی تو بسیار ناسپاس است و اسرافکارانِ ولخرج به نیازمندان ستم می‌کنند.

وقل لعبادي يقولوا التي هي أحسن إن الشيطان ينزغ بينهم إن الشيطان كان للإنسان عدوا مبينا

برداشت از آیه :پیرو سرشتِ مهربانِ الهی نیکوتر سخن را گوید، گفتار پرخاشگرانه از وسوسه‌ی نفسِ بدکنش و دشمنیِ آشکار با‌خود است.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس كان من الجن ففسق عن أمر ربه أفتتخذونه وذريته أولياء من دوني وهم لكم عدو بئس للظالمين بدلا

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور سرشتِ مهربان و اراده‌ی خود را در انسان نهاد و نفسِ بدکنشِ انسان بدسیرتی نمود، چرا انسان بجای سرشتِ الهیِ خود، نفسِ بدکنش و دشمن‌کیش را برمی‌گزیند؟

فوربك لنحشرنهم والشياطين ثم لنحضرنهم حول جهنم جثيا

برداشت از آیه :آگاه باشید که پیروانِ نفسِ بدکنش در رستاخیز از دیدن کردارِ خود به زانو در‌می‌آیند.

ألم تر أنا أرسلنا الشياطين على الكافرين تؤزهم أزا

برداشت از آیه :آیا می‌دانی که نفسِ بدکنش چگونه ستمکاران را وسوسه می‌کند؟

ولقد عهدنا إلى آدم من قبل فنسي ولم نجد له عزما

برداشت از آیه :به‌راستی که انسان پیوند سرشتِ مهربان و اراده‌ی پروردگارِ خود را استوار نمی‌دارد و آن‌را به فراموشی می‌سپارد.

روشنگری:آیات 172 اعراف و 60 یس به این پیمان پروردگار مهرپرور با انسان اشاره دارد.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس أبى

برداشت از آیه :و آنگاه که سرشتِ مهربان و اراده‌ی الهی در انسان نهاده‌ شد، نفسِ بدکنش او به وسوسه‌گری پرداخت.

فقلنا يا آدم إن هذا عدو لك ولزوجك فلا يخرجنكما من الجنة فتشقى

برداشت از آیه :مرد و زن می‌دانند که نفسِ بدکنش دشمن است و آنان را تیره‌بخت و از پردیس دور می‌سازد.

إن لك ألا تجوع فيها ولا تعرى

برداشت از آیه :پردیسی که سرشار از رفاه و شادی است.

وأنك لا تظمأ فيها ولا تضحى

برداشت از آیه :و هیچ رنجی در آن نباشد.

فوسوس إليه الشيطان قال يا آدم هل أدلك على شجرة الخلد وملك لا يبلى

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش با نویدِ زندگیِ جاوید و پادشاهیِ بی‌پایان انسان را وسوسه و او را از سرشتِ مهربانِ الهی دور می‌کند.

فأكلا منها فبدت لهما سوآتهما وطفقا يخصفان عليهما من ورق الجنة وعصى آدم ربه فغوى

برداشت از آیه :فریب‌خوردگانِ نفسِ بدکنش چون پشیمان شوند، بدی را با نیکی می‌پوشانند.

روشنگری:فاکلا منها و عصی ربه: از سرشت مهرپرور خود سر پیچید.
فبدت لهما سواتهما: بدی خود را مشاهده نمودند.
فغوی: فرمان از نفس بدکنش بردند.
و طفقا....: کوشش برای پوشش بدی خود.
-برای روشنگری بیشتر به واژگان کلیدی انسان، ملائکه، شیطان، ابلیس و جن مراجعه شود.

ثم اجتباه ربه فتاب عليه وهدى

برداشت از آیه :انسان چون از بدی پشیمان و به‌ نیکی روآورد از گمراهی نجات می‌یابد.

قال اهبطا منها جميعا بعضكم لبعض عدو فإما يأتينكم مني هدى فمن اتبع هداي فلا يضل ولا يشقى

برداشت از آیه :دشمنی زاییده‌ی نفسِ بدکنش و دوری از پردیس است و مهربانی پیروی از سرشتِ مهربانِ الهی و راهِ پردیس است.

ومن أعرض عن ذكري فإن له معيشة ضنكا ونحشره يوم القيامة أعمى

برداشت از آیه :هرکس از سرشتِ مهربانِ الهیِ خویش رو‌گردان شود، زندگی بر وی تلخ و در رستاخیز نیکی نمی‌بیند.

وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي إلا إذا تمنى ألقى الشيطان في أمنيته فينسخ الله ما يلقي الشيطان ثم يحكم الله آياته والله عليم حكيم

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور فرزانه و دانا است، پیامبران پیش از من نیز چون آرزوی مهر‌گستری داشتند نفسِ بدکنش به وسوسه می‌پرداخت و آنان وسوسه ها را از خود می‌زدودند و سرشتِ الهیِ خود را پایدار می‌ساختند.

ليجعل ما يلقي الشيطان فتنة للذين في قلوبهم مرض والقاسية قلوبهم وإن الظالمين لفي شقاق بعيد

برداشت از آیه :بیمار‌دلان و سیه‌دلان وسوسه‌هایِ نفسِ بدکنش را دستاویز آشوب می‌نمایند، و ستمکاران همواره ناسازگارند.

وقل رب أعوذ بك من همزات الشياطين

برداشت از آیه :و از وسوسه‌های نفسِ بدکنش به سرشتِ الهیِ خود پناه می‌برم.

يا أيها الذين آمنوا لا تتبعوا خطوات الشيطان ومن يتبع خطوات الشيطان فإنه يأمر بالفحشاء والمنكر ولولا فضل الله عليكم ورحمته ما زكى منكم من أحد أبدا ولكن الله يزكي من يشاء والله سميع عليم

برداشت از آیه :ای باورمندان، پروردگار مهرپرور شنوایی داناست و او پاکدلی و مهربانی را در سرشتِ الهی انسان نهاد تا هرکه بخواهد پاکدل گردد، پس از نفسِ بدکنش پیروی نکنید تا به ستمکاری و زشتکاری آلوده نگردید.

وما تنزلت به الشياطين

برداشت از آیه :سرشتِ الهی در پیروان نفسِ بدکنش تجلی نمی‌یابد.

هل أنبئكم على من تنزل الشياطين

برداشت از آیه :آیا به شما بگویم در پیروان نفسِ بدکنش چه‌چیز تجلی می‌یابد؟

تنزل على كل أفاك أثيم

برداشت از آیه :هر آنچه که در دروغگویان و بزه‌کاران متجلی می‌گردد.

ألم أعهد إليكم يا بني آدم أن لا تعبدوا الشيطان إنه لكم عدو مبين

برداشت از آیه :سرشتِ انسان از سرشتِ پروردگار مهرپرور است و پیروی از نفسِ بدکنش دشمنیِ آشکار با خویشتن است.

وأن اعبدوني هذا صراط مستقيم

برداشت از آیه :راهِ درست پیروی از سرشتِ مهربان و الهیِ انسان است.

إنا زينا السماء الدنيا بزينة الكواكب

برداشت از آیه :بلندای جهان با انسانهای پیرو سرشتِ الهی زینت یافته است.

روشنگری:سرشت انسان آن موجودی که آفریننده اش خود را احسن الخالقین نامید با سجده فرشتگان و با دمیدن روح پروردگارش در او از مهر الهی سرشار و چونان ستارگان زیبای جهان گردید.

وحفظا من كل شيطان مارد

برداشت از آیه :این انسان‌ها از وسوسه‌های نفسِ بدکنش ایمن شده‌اند.

لا يسمعون إلى الملإ الأعلى ويقذفون من كل جانب

برداشت از آیه :سرشتِ الهیِ انسان‌های ناب نفسِ بدکنش را از خود می‌راند و نفس بدان‌سو راهی نمی‌یابد.

دحورا ولهم عذاب واصب

برداشت از آیه :سرشتِ الهی انسان‌هایِ ناب نفسِ بدکنش را به‌شدت عقب می‌راند.

إلا من خطف الخطفة فأتبعه شهاب ثاقب

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش هرگز به حریم سرشتِ الهی انسان‌هایِ ناب وارد نمی‌شود.

روشنگری:سرشت الهی انسان مانند یک نگهبان دائمی از مهربانی این ودیعه الهی در انسان پاسداری می کند و انسان تا پایان عمر خویش می تواند از این منبع لایزال الهی و درونی خود بهره مند و خود را از نفس بدکنش خود رها سازد.

طلعها كأنه رءوس الشياطين

برداشت از آیه :شکوفه‌هایِ زشت‌منظرِ درختانِ دوزخ، نفسِ بدکنشِ انسان‌هایِ ستمکار است.

والشياطين كل بناء وغواص

برداشت از آیه :سلیمان از نیروی بنایان و غواصان نفس‌پرور بهره‌مند بود.

واذكر عبدنا أيوب إذ نادى ربه أني مسني الشيطان بنصب وعذاب

برداشت از آیه :و ایوب آن پیرو سرشتِ مهربانِ الهی را بیاد می‌آورم که از رنج و شکنجه نفسِ بدکنش به‌فریاد بود.

ومن يعش عن ذكر الرحمن نقيض له شيطانا فهو له قرين

برداشت از آیه :و هرکه یادِ مهر و سرشتِ مهربانِ الهیِ خود را فرو‌گذارد، نفسُِ بدکنش او سر بر آورده همنشین او گردد.

روشنگری:از ذکر رحمن روی گردانیدن یعنی به ندای فرشتگان درون اعتنا نکردن و به ندای نفس شیطان صفت گوش سپردن است.

استحوذ عليهم الشيطان فأنساهم ذكر الله أولئك حزب الشيطان ألا إن حزب الشيطان هم الخاسرون

برداشت از آیه :هرکس از نفسِ بدکنش پیروی‌کند هم‌دمِ نفس‌پرستان می‌گردد و سرشتِ الهی خود را از یاد‌ می‌برد و زیان‌کار می‌شود.

كمثل الشيطان إذ قال للإنسان اكفر فلما كفر قال إني بريء منك إني أخاف الله رب العالمين

برداشت از آیه :آنان که با وسوسه‌یِ نفسِ بد‌کنش ستم می‌کنند در رستاخیز از کردارِ خود گریزان و از سرشتِ الهیِ خود در هراس هستند.

ولقد زينا السماء الدنيا بمصابيح وجعلناها رجوما للشياطين وأعتدنا لهم عذاب السعير

برداشت از آیه :و به‌درستیکه جهان با نورِ سرشتِ الهیِ انسان‌های مهربان آراسته است و پیروان نفسِ بدکنش را به‌شدت از خود می‌رانند.