سوره البقره

بسم الله الرحمن الرحيم المَ(1)

برداشت از آیه :به‌نام پروردگارِ مهرپرورِ مهربان
الم

ذلك الكتاب لا ريب فيه هدى للمتقينَ(2)

برداشت از آیه :بی‌گمان این کتاب راهنمایِ نیکوکاران است.

الذين يؤمنون بالغيب ويقيمون الصلاة ومما رزقناهم ينفقونَ(3)

برداشت از آیه :باورمندانی نیایش‌گر که از داشته‌های خود به نیازمندان می‌بخشند.

والذين يؤمنون بما أنزل إليك وما أنزل من قبلك وبالآخرة هم يوقنونَ(4)

برداشت از آیه :هم‌آنان که به کتاب‌ِ من و دیگر ناب‌شدگان و روزِ رستاخیز باور و اطمینان دارند.

أولئك على هدى من ربهم وأولئك هم المفلحونَ(5)

برداشت از آیه :این مهرورزان به راهِ مهر پروردگارشان گام نهاده و به رستگاری نایل آمده‌اند.

إن الذين كفروا سواء عليهم أأنذرتهم أم لم تنذرهم لا يؤمنونَ(6)

برداشت از آیه :ستمگران پند‌های مرا ناشنیده می‌گیرند و باور نمی‌کنند.

ختم الله على قلوبهم وعلى سمعهم وعلى أبصارهم غشاوة ولهم عذاب عظيمَ(7)

برداشت از آیه :آنان بر دل‌ها، گوش‌ها و چشم‌های خود پرده‌ کشیده و رستاخیزي رنج‌آور خواهند داشت.

ومن الناس من يقول آمنا بالله وباليوم الآخر وما هم بمؤمنينَ(8)

برداشت از آیه :و گمان می‌کنند که به پروردگارِ مهرپرور و روزِ رستاخیز باور دارند.

يخادعون الله والذين آمنوا وما يخدعون إلا أنفسهم وما يشعرونَ(9)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی نیرنگ نمی‌خورد و نفسِ بدکنش آنان را فریب داده است.

في قلوبهم مرض فزادهم الله مرضا ولهم عذاب أليم بما كانوا يكذبونَ(10)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی دل‌هایِ بیمار را نمایان می‌سازد و رستاخیزِ دروغگویان دردناک است.

وإذا قيل لهم لا تفسدوا في الأرض قالوا إنما نحن مصلحونَ(11)

برداشت از آیه :و چون آنان را به مهرورزی بخوانی، خود را ستمکار ندانند.

ألا إنهم هم المفسدون ولكن لا يشعرونَ(12)

برداشت از آیه :آنان سنگدل و نامهربان هستند، هرچند آن را نپذیرند.

وإذا قيل لهم آمنوا كما آمن الناس قالوا أنؤمن كما آمن السفهاء ألا إنهم هم السفهاء ولكن لا يعلمونَ(13)

برداشت از آیه :و چون سرشتِ الهی را به آنان بنمایی، از روی نادانی، باورمندان را کم‌خرد می‌خوانند.

وإذا لقوا الذين آمنوا قالوا آمنا وإذا خلوا إلى شياطينهم قالوا إنا معكم إنما نحن مستهزئونَ(14)

برداشت از آیه :آنان با سرشتِ الهی، باورمند و با نفسِ بدکنش، ناباورمند می‌شوند.

الله يستهزئ بهم ويمدهم في طغيانهم يعمهونَ(15)

برداشت از آیه :چون نفسِ بدکنش توان یابد، سرشتِ الهی را ریشخند می‌کند.

أولئك الذين اشتروا الضلالة بالهدى فما ربحت تجارتهم وما كانوا مهتدينَ(16)

برداشت از آیه :آنان راه‌یاب نمی‌شوند و از این داد و ستد سودي نمی‌برند.

مثلهم كمثل الذي استوقد نارا فلما أضاءت ما حوله ذهب الله بنورهم وتركهم في ظلمات لا يبصرونَ(17)

برداشت از آیه :مانند آن‌کس که در شبِ تار آتشی افروزد تا با آن بنگرد، ولی نور نپاید و نابینایی پایدار ماند.

صم بكم عمي فهم لا يرجعونَ(18)

برداشت از آیه :ستمکاران، ناشنوا، گنگ و نابینا هستند، چگونه راه یابند؟

أو كصيب من السماء فيه ظلمات ورعد وبرق يجعلون أصابعهم في آذانهم من الصواعق حذر الموت والله محيط بالكافرينَ(19)

برداشت از آیه :با آن‌که ندای سرشتِ الهی بلند است اما ستمکاران مانند آن‌کس که در شبي تاریک و بارانی، در میانِ آذرخش و تندر، بیمِ مرگ دارد، انگشتان در گوش‌ نهاده اند.

يكاد البرق يخطف أبصارهم كلما أضاء لهم مشوا فيه وإذا أظلم عليهم قاموا ولو شاء الله لذهب بسمعهم وأبصارهم إن الله على كل شيء قديرَ(20)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی فراوان توانا است، با آنکه روشنایِ خیره کننده‌ی آن چشم‌هایِ ستمکاران را خیره می‌سازد و اخگرهایِ آن راه می‌نمایاند، ولی به سویِ آن نمی‌روند، نمی‌خواهند بشنوند و ببینند.

يا أيها الناس اعبدوا ربكم الذي خلقكم والذين من قبلكم لعلكم تتقونَ(21)

برداشت از آیه :باشد که با پیروی از راهِ مهرِ پروردگارِ مهرپرور ،در شمار مهرورزان درآییم.

الذي جعل لكم الأرض فراشا والسماء بناء وأنزل من السماء ماء فأخرج به من الثمرات رزقا لكم فلا تجعلوا لله أندادا وأنتم تعلمونَ(22)

برداشت از آیه :سرشتِ انسانِ هوشمند از پروردگاری است که هستی را آفرید، نفسِ بدکنشِ خود را همتایِ سرشتِ الهی نسازید.

وإن كنتم في ريب مما نزلنا على عبدنا فأتوا بسورة من مثله وادعوا شهداءكم من دون الله إن كنتم صادقينَ(23)

برداشت از آیه :سخنانِ پیامبر برخاسته از سرشتِ الهیِ اوست، نفس‌هایِ بدکنش یارای برابری ندارند.

فإن لم تفعلوا ولن تفعلوا فاتقوا النار التي وقودها الناس والحجارة أعدت للكافرينَ(24)

برداشت از آیه :پس نیکی بورزید، زیرا در رستاخیز دل‌هایِ سختِ ستمگران در آتشِ حسرت خواهد بود.

وبشر الذين آمنوا وعملوا الصالحات أن لهم جنات تجري من تحتها الأنهار كلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هذا الذي رزقنا من قبل وأتوا به متشابها ولهم فيها أزواج مطهرة وهم فيها خالدونَ(25)

برداشت از آیه :بر مردان و زنانِ باورمند و مهربان، پردیسِ جاویدِ زیبایِ پرنعمت، با همسرانی پاکیزه مژده باد، که همه از کردارِ نیکِ آنان در دنیا است.

إن الله لا يستحيي أن يضرب مثلا ما بعوضة فما فوقها فأما الذين آمنوا فيعلمون أنه الحق من ربهم وأما الذين كفروا فيقولون ماذا أراد الله بهذا مثلا يضل به كثيرا ويهدي به كثيرا وما يضل به إلا الفاسقينَ(26)

برداشت از آیه :از مثال‌هایِ کوچک یا بزرگ سرشتِ الهي انسان، باورمندانِ مهربان راه‌یاب و ناباورمندانِ ستمکار به بیراهه روند.

الذين ينقضون عهد الله من بعد ميثاقه ويقطعون ما أمر الله به أن يوصل ويفسدون في الأرض أولئك هم الخاسرونَ(27)

برداشت از آیه :آنان‌که برخلافِ سرشتِ الهیِ خود ستم می‌کنند، پیمانِ الستِ خود را شکسته و زیان می‌کنند.

كيف تكفرون بالله وكنتم أمواتا فأحياكم ثم يميتكم ثم يحييكم ثم إليه ترجعونَ(28)

برداشت از آیه :پروردگاری که انسان را از نیست، هست و از هست، نیست و سپس در رستاخیز دوباره هست می‌گرداند را نمی‌توانم انکار کنم.

هو الذي خلق لكم ما في الأرض جميعا ثم استوى إلى السماء فسواهن سبع سماوات وهو بكل شيء عليمَ(29)

برداشت از آیه :او دانای کل است، افلاک را استوار ساخت و در زمین چیزهای فراوان برای انسان بیافرید.

وإذ قال ربك للملائكة إني جاعل في الأرض خليفة قالوا أتجعل فيها من يفسد فيها ويسفك الدماء ونحن نسبح بحمدك ونقدس لك قال إني أعلم ما لا تعلمونَ(30)

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور آن دانایِ کلّ، انسان را با آنکه نفسِ بدکنش او ستمکار بود به سانِ خود در زمین گماشت و کارگزارانِ هستی را در خدمتِ او نهاد.

روشنگری:پروردگار مهرپرور از آیه 30 تا آیه 34 سوره بقره، آیه 70 الاسراء، آیه 14 مؤمنون، آیه 72 ص، آیه 30 روم، آیه 72 احزاب، آیه 39 نجم، آیات 14 و 15 قیامت، آیه 6 انشقاق، آیه 8 شمس، آیه 4و5 تین، آیات 6،7،8 زلزله و آیه 6 عادیات، رتبه‌ها و امتیازات اعطایی به انسان را نام می‌برد:
1- انسان را جانشین خود بر روی زمین معرفی می‌کند.
2- فرشتگان را از شناخت کامل انسان عاجز قلمداد می‌کند.
3- با آموزش اسماء، دانایی انسان را به کمال می‌رساند.
4- افزونی دانایی انسان را نسبت به فرشتگان به نمایش می‌گذارد.
5- فرمود تا فرشتگان انسان را ستایش نموده و در خدمت او قرارگیرند.
6- فرمود فرزندان آدم را گرامی داشته و بر بسیاری برتری بخشیده.
7- پروردگار مهرپرور خشکی و دریا را تحت سلطه فرزندان آدم قرار داد و چیزهای پاکیزه را روزی او نمود.
8- پروردگار بخاطر کمال خلقت انسان برخود درود و آفرین می‌گوید.
9- پروردگار پس از آفرینش اولیه انسان از روح خود در انسان می‌دمد.
10- پروردگار انسان را بر سرشتِ مهرِ خویش آفریده است.
11- انسان کوچک اندام چه شجاع و پرتوان است، او اراده و سرشتِ الهی را که عظمت کهکشان‌ها در برابرش ناچیز است را با خود دارد.
12- فرمود انسان هرچه را بخواهد از راه تلاش به‌دست آورد.
13- فرمود انسان بر درون خود آگاه است.
14- فرمود انسان حتی آنگاه که بهانه می‌تراشد، بر درون خود آگاه است.
15- فرمود اگرچه با رنج و تلاش فراوان، لیکن انسان به پروردگارش خواهد رسید.
16- اختیار بدکاری و نیکوکاری در وجود انسان بنا نهاده شده است.
17- آفرینش انسان نیکو ترین مرتبه از آفرینش هستی است.
18- اما همین انسان نیکوترین مرتبه، به پست ترین مرتبه‌ی آفرینش نیز فرو می‌افتد.
19- در روز رستاخیز هر کس به اندازه وزن ذره ای نیکی کرده آن را خواهد دید ، و هرکس به اندازه وزن ذره ای بدی نموده آن را خواهد دید.
20- و با این همه انسان در برابر پروردگارش ناسپاس است

وعلم آدم الأسماء كلها ثم عرضهم على الملائكة فقال أنبئوني بأسماء هؤلاء إن كنتم صادقينَ(31)

برداشت از آیه :و پروردگار مهرپرور همه دانش‌های هستی را در انسان نهاد و دیگر هیچ موجودی در هستی به‌اندازه او دانا نبود.

روشنگری:به روشنگری آیه 30 رجوع شود.
ملائکه = فرشتگان = کارگزاران هستی.

قالوا سبحانك لا علم لنا إلا ما علمتنا إنك أنت العليم الحكيمَ(32)

برداشت از آیه :پروردگارِ پاک، دانا و فرزانه در سرشتِ انسان دانشی نهاد که همه‌ی هستی از آن بی‌بهره اند.

روشنگری:به روشنگری آیه 30 رجوع شود.

قال يا آدم أنبئهم بأسمائهم فلما أنبأهم بأسمائهم قال ألم أقل لكم إني أعلم غيب السماوات والأرض وأعلم ما تبدون وما كنتم تكتمونَ(33)

برداشت از آیه :و انسانِ نابِ برخوردار از سرشتِ الهی و سرشار از داناییِ پروردگار مهرپرور از پدیده‌های آشکار و پنهان هستی آگاه است.

وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس أبى واستكبر وكان من الكافرينَ(34)

برداشت از آیه :و آنگاه که پروردگارِ مهرپرور نیروهای هستی را برای مهربانی در وجود انسان گمارد، نفسِ بد‌کنشِ انسان خودخواهی و ستم پیشه‌ کرد.

روشنگری:- ملائکه = با دمیده شدن روح پروردگار مهرپرور انسان صاحب سرشتِ مهربان الهی و جانشین پروردگارش گردید، و از خدمت فرشتگان توانا گردید.
- ابلیس نفسِ بدکنش انسان
- کافر دارای دو مفهوم ناباورمند به پروردگار و ستمکار (ستم به خود یا دیگران)است.

وقلنا يا آدم اسكن أنت وزوجك الجنة وكلا منها رغدا حيث شئتما ولا تقربا هذه الشجرة فتكونا من الظالمينَ(35)

برداشت از آیه :انسان‌ها اعم از زن یا مرد در زمین پر نعمت و زیبا جای گرفتند و میثاق آنها با پروردگارشان مهربانی و دوری از نفسِ بدکنش و ستمکار بود.

روشنگری:- انسان در ازل و در مراحل تکوین از مهربانی در سرشت خود سرشار گردید. آیه 172 سوره اعراف.
- شیطان، نمادِ نفسِ بدکنشِ انسان است. به واژه شیطان رجوع شود.
- درخت، نماد اراده و اختیار انسان در پیروی از نفسِ بدکنش است. به واژه امر رجوع شود.

فأزلهما الشيطان عنها فأخرجهما مما كانا فيه وقلنا اهبطوا بعضكم لبعض عدو ولكم في الأرض مستقر ومتاع إلى حينَ(36)

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش تا گاهِ رستاخیز می‌جنبد و انسان را از باغِ مهربانی به گردابِ ستم و تبعیض فرو‌می‌کشد و با دشمنی می‌آلاید و از آشتی دور می‌کند.

روشنگری:- انسان با سرشتِ الهی و صاحب اراده و اختیار آفریده شد و نفسِ او تحت نام شیطان و ابلیس خودخواهی و ستم را به او القا می‌کند.
- جهان پر از نعمت است و انسان با خودخواهی به دیگران ستم می‌کند و فقر و دشمنی را می‌پراکند.
- برای روشنگری بیشتر به واژه نامه‌ی مفهومیِ قرآن و به واژگان: شیطان، ابلیس، جن، ملائکه، روح، وحی، امر و نفخ، رجوع شود.

فتلقى آدم من ربه كلمات فتاب عليه إنه هو التواب الرحيمَ(37)

برداشت از آیه :انسان آنگاه که سرشتِ الهیِ خود را اراده می‌کند، از ستم پشیمان و با نیکی، بدی‌های خود را می‌پوشاند.

قلنا اهبطوا منها جميعا فإما يأتينكم مني هدى فمن تبع هداي فلا خوف عليهم ولا هم يحزنونَ(38)

برداشت از آیه :انسان با پیروی از نفسِ بدکنش خود را به دوزخ می‌افکند، اما اگر پشیمان گشته و به سرشتِ الهیِ خویش بازگردد، نگرانی و اندوه او از میان می‌رود.

والذين كفروا وكذبوا بآياتنا أولئك أصحاب النار هم فيها خالدونَ(39)

برداشت از آیه :و آنان که ستم کنند و رهنمودهای سرشتِ الهی خود را دروغ انگارند، در رستاخیز از آتشِ جورِ خود رنجور خواهند بود.

يا بني إسرائيل اذكروا نعمتي التي أنعمت عليكم وأوفوا بعهدي أوف بعهدكم وإياي فارهبونَ(40)

برداشت از آیه :ای فرزندان اسرائیل مباد که سرشتِ الهی خود را از یاد ببرید، به آن وفادار باشید تا رستاخیزتان زیبا گردد.

وآمنوا بما أنزلت مصدقا لما معكم ولا تكونوا أول كافر به ولا تشتروا بآياتي ثمنا قليلا وإياي فاتقونَ(41)

برداشت از آیه :قرآن هم‌خوان با سرشتِ الهی شما است از آن روی نگردانید تا از نیکوکاران باشید.

ولا تلبسوا الحق بالباطل وتكتموا الحق وأنتم تعلمونَ(42)

برداشت از آیه :و آگاهانه سرشتِ الهی را با آرایه‌‌های نفسِ بدکنش نپوشانید.

وأقيموا الصلاة وآتوا الزكاة واركعوا مع الراكعينَ(43)

برداشت از آیه :و با فروتنی پروردگار را نیایش و نیازمندان را بخشش کنید.

أتأمرون الناس بالبر وتنسون أنفسكم وأنتم تتلون الكتاب أفلا تعقلونَ(44)

برداشت از آیه :اگر باورمند و خردمند هستید، پیش از فراخوان به نیکی، خود نیکوکار باشید.

واستعينوا بالصبر والصلاة وإنها لكبيرة إلا على الخاشعينَ(45)

برداشت از آیه :و با فروتنی، شکیبایی و نیایش توانا شوید.

الذين يظنون أنهم ملاقو ربهم وأنهم إليه راجعونَ(46)

برداشت از آیه :مهربانان روزِ رستاخیز و دیدارِ پروردگارشان را باور دارند.

يا بني إسرائيل اذكروا نعمتي التي أنعمت عليكم وأني فضلتكم على العالمينَ(47)

برداشت از آیه :فرزندان اسرائيل خوبی‌هایی را که با آن‌ها در جهان برتری یافتند را از یاد نبرند.

واتقوا يوما لا تجزي نفس عن نفس شيئا ولا يقبل منها شفاعة ولا يؤخذ منها عدل ولا هم ينصرونَ(48)

برداشت از آیه :مهربان باشید، زیرا در رستاخیز تنها بازتاب کردارِ خود را می‌بیند، و یاری، هم‌راهی و جایگزین دیگری در میان نباشد.

روشنگری:واتقوا = نیکی کنید.
شفاعة = پادرمیانی، هم‌راهی

وإذ نجيناكم من آل فرعون يسومونكم سوء العذاب يذبحون أبناءكم ويستحيون نساءكم وفي ذلكم بلاء من ربكم عظيمَ(49)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی، شما را از فرعونیان و درد و رنجِ کشته و اسیر شدنِ فرزندانتان، نجات بخشید.

وإذ فرقنا بكم البحر فأنجيناكم وأغرقنا آل فرعون وأنتم تنظرونَ(50)

برداشت از آیه :و با نیروی سرشتِ الهی از آن رودِ خروشان به‌ سلامت گذشتید، در حالی‌که فرعونیان در همان رود غرقه گشتند.

وإذ واعدنا موسى أربعين ليلة ثم اتخذتم العجل من بعده وأنتم ظالمونَ(51)

برداشت از آیه :و آن‌گاه که موسی به نیایشِ پروردگارش می‌پرداخت، شما ستمگرانه به نفسِ بدکنشِ خود کرنش می‌نمودید.

ثم عفونا عنكم من بعد ذلك لعلكم تشكرونَ(52)

برداشت از آیه :و سپس پشیمان گشتید و به‌ نیکی روی‌آوردید.

وإذ آتينا موسى الكتاب والفرقان لعلكم تهتدونَ(53)

برداشت از آیه :و موسی کتابی روشنگر برای راه‌یابی شما آورد.

وإذ قال موسى لقومه يا قوم إنكم ظلمتم أنفسكم باتخاذكم العجل فتوبوا إلى بارئكم فاقتلوا أنفسكم ذلكم خير لكم عند بارئكم فتاب عليكم إنه هو التواب الرحيمَ(54)

برداشت از آیه :با سرشتِ الهی بدی‌هایتان را به نیکی بگردانید، با پیروی از نفسِ بدکنش بر خود ستم نکرده و آن‌را مهار نمایید.

وإذ قلتم يا موسى لن نؤمن لك حتى نرى الله جهرة فأخذتكم الصاعقة وأنتم تنظرونَ(55)

برداشت از آیه :انسان تابِ دیدن پروردگار مهرپرور را ندارد، همان‌گونه که از دیدن آذرخش ناتوان است.

ثم بعثناكم من بعد موتكم لعلكم تشكرونَ(56)

برداشت از آیه :اگر در شمار نیکوکاران درآیید، سرشتِ الهی به شما زندگی دوباره می‌بخشد.

وظللنا عليكم الغمام وأنزلنا عليكم المن والسلوى كلوا من طيبات ما رزقناكم وما ظلمونا ولكن كانوا أنفسهم يظلمونَ(57)

برداشت از آیه :ابر باران‌زا و خوراکی های پاکیزه و خوش‌گوار روزی انسان است و ستمکاران به خود ستم می‌کنند.

وإذ قلنا ادخلوا هذه القرية فكلوا منها حيث شئتم رغدا وادخلوا الباب سجدا وقولوا حطة نغفر لكم خطاياكم وسنزيد المحسنينَ(58)

برداشت از آیه :زندگی این جهانِ فراخ را با دوری از نفسِ بدکنش به‌پیمایید، و با تجلی سرشتِ الهی اشتباهات خود را بپوشانید و رستاخیری نیکوتر بیابید.

فبدل الذين ظلموا قولا غير الذي قيل لهم فأنزلنا على الذين ظلموا رجزا من السماء بما كانوا يفسقونَ(59)

برداشت از آیه :ستمکاران با پیروی از نفسِ بدکنش، ستم پیشه می‌کنند و به درد و رنج‌ دچار می‌شوند.

وإذ استسقى موسى لقومه فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عينا قد علم كل أناس مشربهم كلوا واشربوا من رزق الله ولا تعثوا في الأرض مفسدينَ(60)

برداشت از آیه :اگر انسان‌ها سرشتِ الهیِ خود را بجویند و از وسوسه‌ی نفسِ بدکنش رها گردند، همه‌ی نیازهای خود را بیابند.

وإذ قلتم يا موسى لن نصبر على طعام واحد فادع لنا ربك يخرج لنا مما تنبت الأرض من بقلها وقثائها وفومها وعدسها وبصلها قال أتستبدلون الذي هو أدنى بالذي هو خير اهبطوا مصرا فإن لكم ما سألتم وضربت عليهم الذلة والمسكنة وباءوا بغضب من الله ذلك بأنهم كانوا يكفرون بآيات الله ويقتلون النبيين بغير الحق ذلك بما عصوا وكانوا يعتدونَ(61)

برداشت از آیه :و آنگاه که انسان با زیاده‌خواهی نفسِ بدکنش را فربه و سرشت الهیِ خود را سرکوب نماید، در تنگنا، درد و رنج و ستمگری گرفتار آید.

إن الذين آمنوا والذين هادوا والنصارى والصابئين من آمن بالله واليوم الآخر وعمل صالحا فلهم أجرهم عند ربهم ولا خوف عليهم ولا هم يحزنونَ(62)

برداشت از آیه :باورمندانِ به پروردگار مهرپرور و هنگامه‌ی رستاخیز اگر نیکوکاری و مهرورزی نمایند، در رستاخیز نگرانی و اندوهی نخواهند داشت.

وإذ أخذنا ميثاقكم ورفعنا فوقكم الطور خذوا ما آتيناكم بقوة واذكروا ما فيه لعلكم تتقونَ(63)

برداشت از آیه :آنگاه که سرشتِ الهی در انسان نهاده شد، قدر او از بلندترین کوه‌ها افزون گردید، نیکوکاران آن‌را با قدرت و قوت به‌کار می‌گیرند.

ثم توليتم من بعد ذلك فلولا فضل الله عليكم ورحمته لكنتم من الخاسرينَ(64)

برداشت از آیه :پیمان‌شکنان از موهبتِ سرشتِ الهی برخوردار نگشته و از جمله‌ی زیانکاران خواهند بود.

ولقد علمتم الذين اعتدوا منكم في السبت فقلنا لهم كونوا قردة خاسئينَ(65)

برداشت از آیه :بدانید ستمگران و پیمان‌شکنان, از سرشتِ الهیِ انسانی دور و درنده‌خو می‌شوند.

فجعلناها نكالا لما بين يديها وما خلفها وموعظة للمتقينَ(66)

برداشت از آیه :و این پندی برای حال و آینده‌ی انسان‌ها است.

وإذ قال موسى لقومه إن الله يأمركم أن تذبحوا بقرة قالوا أتتخذنا هزوا قال أعوذ بالله أن أكون من الجاهلينَ(67)

برداشت از آیه :سرشت الهیِ انسان خواهان کشتن نفسِ بدکنشِ فربه است، دانایی تجلیِ سرشتِ الهی است.

قالوا ادع لنا ربك يبين لنا ما هي قال إنه يقول إنها بقرة لا فارض ولا بكر عوان بين ذلك فافعلوا ما تؤمرونَ(68)

برداشت از آیه :شناختن نفسِ بدکنش که خود را به رنگهای گوناگون می‌آراید کاری دشوار است.

قالوا ادع لنا ربك يبين لنا ما لونها قال إنه يقول إنها بقرة صفراء فاقع لونها تسر الناظرينَ(69)

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش ظاهری فریبنده و نشاط انگیز دارد.

قالوا ادع لنا ربك يبين لنا ما هي إن البقر تشابه علينا وإنا إن شاء الله لمهتدونَ(70)

برداشت از آیه :آیا برای آگاهی بهتر می‌توان نفسِ بدکنش را به چیزی شبیه دانست؟

قال إنه يقول إنها بقرة لا ذلول تثير الأرض ولا تسقي الحرث مسلمة لا شية فيها قالوا الآن جئت بالحق فذبحوها وما كادوا يفعلونَ(71)

برداشت از آیه :نفسِ بدکنش رام و دست‌آموز نمی‌باشد و چون نشانی ندارد، شناخت آن دشوار است.

وإذ قتلتم نفسا فادارأتم فيها والله مخرج ما كنتم تكتمونَ(72)

برداشت از آیه :و چون نفسِ بدکنش از میان برخیزد، به‌یاری سرشتِ الهی از ستم رها می‌شوید.

فقلنا اضربوه ببعضها كذلك يحيي الله الموتى ويريكم آياته لعلكم تعقلونَ(73)

برداشت از آیه :و آنگاه که انسان نفسِ بدکنشِ خود را مهار کند، زندگی دوباره می‌یابد و این از نشانه‌های پروردگار مهرپرور است.

ثم قست قلوبكم من بعد ذلك فهي كالحجارة أو أشد قسوة وإن من الحجارة لما يتفجر منه الأنهار وإن منها لما يشقق فيخرج منه الماء وإن منها لما يهبط من خشية الله وما الله بغافل عما تعملونَ(74)

برداشت از آیه :و آنگاه که دل انسان از سنگ سخت‌تر و نفسِ بدکنش پیروز می‌شود سرشتِ الهی از تراوش باز می‌ماند و رستاخیز زیانبار می‌گردد.

أفتطمعون أن يؤمنوا لكم وقد كان فريق منهم يسمعون كلام الله ثم يحرفونه من بعد ما عقلوه وهم يعلمونَ(75)

برداشت از آیه :امید نیست که سنگ‌دلان راه مهرورزان را برگزینند، آنان‌ دانسته، رهنمودهای سرشتِ الهیِ خود را وانهاده‌اند.

وإذا لقوا الذين آمنوا قالوا آمنا وإذا خلا بعضهم إلى بعض قالوا أتحدثونهم بما فتح الله عليكم ليحاجوكم به عند ربكم أفلا تعقلونَ(76)

برداشت از آیه :آن‌گاه که با باورمندان هستند سرشتِ الهی خود را می‌یابند و چون با ستمگران هستند پیرو نفسِ بدکنش می‌گردند.

أولا يعلمون أن الله يعلم ما يسرون وما يعلنونَ(77)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی به راز دل‌ انسان گواه است.

ومنهم أميون لا يعلمون الكتاب إلا أماني وإن هم إلا يظنونَ(78)

برداشت از آیه :و برخی گمان دارند که قرآن را می‌دانند، اما نمی‌دانند.

فويل للذين يكتبون الكتاب بأيديهم ثم يقولون هذا من عند الله ليشتروا به ثمنا قليلا فويل لهم مما كتبت أيديهم وويل لهم مما يكسبونَ(79)

برداشت از آیه :وای بر آنان که برای بهره‌ای ناچیز، نفسِ بدکنش را در پوششِ سرشتِ الهی می‌نمایانند.

وقالوا لن تمسنا النار إلا أياما معدودة قل أتخذتم عند الله عهدا فلن يخلف الله عهده أم تقولون على الله ما لا تعلمونَ(80)

برداشت از آیه :از روی نادانی و به دروغ رستاخیز و رنج آن‌را ناچیز جلوه می‌دهند.

بلى من كسب سيئة وأحاطت به خطيئته فأولئك أصحاب النار هم فيها خالدونَ(81)

برداشت از آیه :پیروی پیوسته از نفسِ بد‌کنش انسان را در ستمکاری فرو می‌برد و رستاخیزی رنج‌آور و دیر‌پا برپا می‌دارد.

والذين آمنوا وعملوا الصالحات أولئك أصحاب الجنة هم فيها خالدونَ(82)

برداشت از آیه :پیروان سرشتِ الهی با نیکوکاری رستاخیزی شادی‌بخش و دیر‌پا دارند.

وإذ أخذنا ميثاق بني إسرائيل لا تعبدون إلا الله وبالوالدين إحسانا وذي القربى واليتامى والمساكين وقولوا للناس حسنا وأقيموا الصلاة وآتوا الزكاة ثم توليتم إلا قليلا منكم وأنتم معرضونَ(83)

برداشت از آیه :فرزندان اسرائیل پیمان بسته بودند تا از سرشتِ الهیِ خویش پیروی کرده و به پدر و مادر، خویشان، یتیمان و مستمندان نیکی کنند و با زبانی نیکو سخن بگویند اما رویگردان شدند.

وإذ أخذنا ميثاقكم لا تسفكون دماءكم ولا تخرجون أنفسكم من دياركم ثم أقررتم وأنتم تشهدونَ(84)

برداشت از آیه :و گواهی کردند تا خون کسی را نریخته و کسی را از سرزمين خود بيرون نكنند.

ثم أنتم هؤلاء تقتلون أنفسكم وتخرجون فريقا منكم من ديارهم تظاهرون عليهم بالإثم والعدوان وإن يأتوكم أسارى تفادوهم وهو محرم عليكم إخراجهم أفتؤمنون ببعض الكتاب وتكفرون ببعض فما جزاء من يفعل ذلك منكم إلا خزي في الحياة الدنيا ويوم القيامة يردون إلى أشد العذاب وما الله بغافل عما تعملونَ(85)

برداشت از آیه :آیا جز این است که آنان سرشتِ مهربان خود را زیر پا گذاردند و از نفسِ بدکنش و ستمگر خود پیروی کردند؟ آیا سزای کسی که چنین کند جز خواری در دنیا و رنج فراوان در رستاخیز چیزی دیگری خواهد‌بود؟

أولئك الذين اشتروا الحياة الدنيا بالآخرة فلا يخفف عنهم العذاب ولا هم ينصرونَ(86)

برداشت از آیه :آنان ستمگرانی هستند که زندگی کوتاه این سرا را به بهای زندگی جاوید آن سرا برگزیدند، پس در رستاخیز تنها و در رنجی پایا خواهند بود.

ولقد آتينا موسى الكتاب وقفينا من بعده بالرسل وآتينا عيسى ابن مريم البينات وأيدناه بروح القدس أفكلما جاءكم رسول بما لا تهوى أنفسكم استكبرتم ففريقا كذبتم وفريقا تقتلونَ(87)

برداشت از آیه :آنان با پیروی از نفسِ بدکنش موسی، عیسی و دیگر پیام‌آوران را که از سرشتِ الهیِ خویش یاری می‌گرفتند را دروغ‌گو خوانده و برخی را کشتند.

روشنگری:برای مشاهده آیات روشنگر به واژه "روح" در واژه نامه رجوع شود.
-روشنگری بیشتر درباره تفاوت ملائکه و روح القدس یا روح الامین و یا جبرئیل:
انسان با ظرفیت دانش (علم الاسماء) پا به عرصه وجود می‌گذارد و سپس ظرفیت (ملائکه یا نیروی نیکی و ابلیس یا نیروی بدی) عمل نیک و بد را دارا می شود و آنگاه در مسیر رشد، با ناب شدن در مهرِ پروردگار و با پس زدن ابلیسِ درون به مرتبه انسان احسن تقویم دست می‌یابد و فرشتگان برگزیده‌ی درون یا روح القدس، روح الامین و جبرئیل را برای اِعمال جانشینی به خدمت می‌گیرد.

وقالوا قلوبنا غلف بل لعنهم الله بكفرهم فقليلا ما يؤمنونَ(88)

برداشت از آیه :ناباورمندان ستمگر، دل‌هاشان سخت می‌شود و سرشتِ مهربانِ الهی را در نمی‌یابد.

ولما جاءهم كتاب من عند الله مصدق لما معهم وكانوا من قبل يستفتحون على الذين كفروا فلما جاءهم ما عرفوا كفروا به فلعنة الله على الكافرينَ(89)

برداشت از آیه :ستمگران از سرشتِ الهی دور می‌گردند، زیرا دانسته آن‌چه را که در نهاد خود دارند، انکار می‌کنند.

بئسما اشتروا به أنفسهم أن يكفروا بما أنزل الله بغيا أن ينزل الله من فضله على من يشاء من عباده فباءوا بغضب على غضب وللكافرين عذاب مهينَ(90)

برداشت از آیه :ستم‌کاران در رستاخیز در رنج و درد خواهند بود،همانان که به سرشتِ الهی‌ی انسان‌های کامل رشک می‌برند و چه ارزان سرشتِ الهی‌ی خود را فروخته‌ و فزاینده بر خود خشم ورزیده‌اند.

وإذا قيل لهم آمنوا بما أنزل الله قالوا نؤمن بما أنزل علينا ويكفرون بما وراءه وهو الحق مصدقا لما معهم قل فلم تقتلون أنبياء الله من قبل إن كنتم مؤمنينَ(91)

برداشت از آیه :آنان که نفسِ بدکنش خود را ستوده و به سرشتِ الهی باور ندارند، از ستیز با پیام‌آورانِ مهربانی ابا ندارند.

ولقد جاءكم موسى بالبينات ثم اتخذتم العجل من بعده وأنتم ظالمونَ(92)

برداشت از آیه :ستم‌کاران نشانه‌های سرشتِ الهی انسان‌های ناب را رها و از نفسِ بدکنش و فربه خود پیروی کردند.

وإذ أخذنا ميثاقكم ورفعنا فوقكم الطور خذوا ما آتيناكم بقوة واسمعوا قالوا سمعنا وعصينا وأشربوا في قلوبهم العجل بكفرهم قل بئسما يأمركم به إيمانكم إن كنتم مؤمنينَ(93)

برداشت از آیه :سرفرازی انسان با سرشتِ الهی و با قدرت خرد، بینایی و شنوایی و پیمان اَلَست از بلندی کوه‌ها فراتر رفت، اما چه بسیار که از نفسِ بدکنش و فربه خود پیروی کردند و باورمندان چنین نکنند.

قل إن كانت لكم الدار الآخرة عند الله خالصة من دون الناس فتمنوا الموت إن كنتم صادقينَ(94)

برداشت از آیه :آنان‌که سرشتِ الهی و رستاخیز را باور دارند به‌درستی به بی‌مرگی رسیده‌اند.

ولن يتمنوه أبدا بما قدمت أيديهم والله عليم بالظالمينَ(95)

برداشت از آیه :مرگِ پیروانِ ستم‌کارِ نفسِ بدکنش، آغاز درد و رنج آنان است.

ولتجدنهم أحرص الناس على حياة ومن الذين أشركوا يود أحدهم لو يعمر ألف سنة وما هو بمزحزحه من العذاب أن يعمر والله بصير بما يعملونَ(96)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی به کردار انسان آگاه است، پیروان نفسِ بدکنش فراوان دل‌بسته‌ی زندگانی این جهان‌اند، آنان اگر هزار سال عمر نمایند هم‌چنان در رستاخیز دچار رنج و درد خواهند بود.

قل من كان عدوا لجبريل فإنه نزله على قلبك بإذن الله مصدقا لما بين يديه وهدى وبشرى للمؤمنينَ(97)

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور باروری سرشتِ الهیِ انسانِ کامل را اراده فرموده، آیا با کسی که سخنش در راستای سخنِ پیام‌آوران پیشین و به باورمندان مژده‌ی بهروزی می‌دهد دشمنی می‌ورزید؟

روشنگری:- اذن پرکنش ساختن سرشتِ الهیِ انسان است، روح و امر بالقوه را در خود به فعل درآوردن و به مرتبه‌ی نبوغ و آفرینش دست یافتن. مرتبه‌ی اذن هرکس بستگی به میزان کنشِ سرشت و اراده‌ی الهی وی دارد، پیامبران به بالاترین مرتبه اذن دست یافته و همراه پروردگار مهرپرور می‌شوند و برخی به آفرینش دست می‌یازند.
- اذن در انسانِ کامل متجلی( سجده‌ی فرشتگان) و او را شفیع و همراه پروردگارش می‌سازد او نفسِ بدکنش(شیطان) خود را مهار می‌نماید .
- انسان با ظرفیت دانش (علم الاسماء) پا به عرصه‌ی وجود می‌گذارد و سپس ظرفیت عمل نیک و بد را دارا می‌شود و آنگاه در مسیر رشد با ناب شدن به مرتبه‌ی انسانِ احسن تقویم(کامل) دست می‌یابد و سرشتِ الهیِ او بارور می‌گردد( فرشتگان برگزیده یا مقربِ روح القدس یا جبرئیل باو سجده و در خدمت او در می‌آیند).

من كان عدوا لله وملائكته ورسله وجبريل وميكال فإن الله عدو للكافرينَ(98)

برداشت از آیه :هرکس سرشتِ الهی، نیروهای خدمتگزار هستی و پیام‌آورانی که سرشتِ الهی آنان متجلی گردیده را باور ندارد، سرشتِ الهی وی متجلی نگردد.

روشنگری:انسان با ظرفیت دانش (علم الاسماء) پا به عرصه وجود می‌گذارد و سپس ظرفیت (ملائکه یا نیروی نیکی و ابلیس یا نیروی بدی) عمل نیک و بد را دارا می‌شود و آنگاه در مسیر رشد انسان با ناب شدن در مهر پروردگار و با پس زدن وسوسه های درونی به مرتبه انسان احسن تقویم دست می‌یابد و از آن پس فرشتگان برگزیده یا مقربِ روح القدس و روح الامین و جبرئیل به خدمت او در می‌آیند.

ولقد أنزلنا إليك آيات بينات وما يكفر بها إلا الفاسقونَ(99)

برداشت از آیه :به‌درستی که پیام‌های پیامبر روشنگر است و تنها بدکاران آنرا باور ندارند.

أوكلما عاهدوا عهدا نبذه فريق منهم بل أكثرهم لا يؤمنونَ(100)

برداشت از آیه :آنان باورمند نیستند، و گروهی نیز پیمانِ اَلَست را از یاد برده‌اند.

ولما جاءهم رسول من عند الله مصدق لما معهم نبذ فريق من الذين أوتوا الكتاب كتاب الله وراء ظهورهم كأنهم لا يعلمونَ(101)

برداشت از آیه :و هرگاه رسولی از سرشتِ الهی و پیمانِ اَلَست سخن گوید، گوییا که هیچ نمی‌دانند.

واتبعوا ما تتلو الشياطين على ملك سليمان وما كفر سليمان ولكن الشياطين كفروا يعلمون الناس السحر وما أنزل على الملكين ببابل هاروت وماروت وما يعلمان من أحد حتى يقولا إنما نحن فتنة فلا تكفر فيتعلمون منهما ما يفرقون به بين المرء وزوجه وما هم بضارين به من أحد إلا بإذن الله ويتعلمون ما يضرهم ولا ينفعهم ولقد علموا لمن اشتراه ما له في الآخرة من خلاق ولبئس ما شروا به أنفسهم لو كانوا يعلمونَ(102)

برداشت از آیه :در دوران سلیمان نفس‌های بدکنش به مردم خرافه و ستمکاری می‌آموختند، در حالیکه سلیمان با سرشتِ الهی ستم را نهی می‌کرد.

روشنگری:برای روشنگری بیشتر به واژگان کلیدی: شیطان، ابلیس، جن، ملائکه، روح، وحی، امر و نفخ رجوع شود.
- شیطان، ابلیس و جن ظرفیت‌های ستمکاری در انسان است.

ولو أنهم آمنوا واتقوا لمثوبة من عند الله خير لو كانوا يعلمونَ(103)

برداشت از آیه :دانایان باورمند و نیکوکار رستاخیزی نیکو دارند.

يا أيها الذين آمنوا لا تقولوا راعنا وقولوا انظرنا واسمعوا وللكافرين عذاب أليمَ(104)

برداشت از آیه :باورمندی مهربانی و سخن نیک گفتن است و ستمگران را رنج فراوان در پیش رو است.

ما يود الذين كفروا من أهل الكتاب ولا المشركين أن ينزل عليكم من خير من ربكم والله يختص برحمته من يشاء والله ذو الفضل العظيمَ(105)

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور با بخشش بی‌کران سرشتِ الهیِ انسان را در نیکی توانمند ساخته است، اگرچه ستمگران و ناباورمندان را خوش نیاید.

ما ننسخ من آية أو ننسها نأت بخير منها أو مثلها ألم تعلم أن الله على كل شيء قديرَ(106)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی بر هرکاری توانا است، نیکی را نه کنار می‌گذارد و نه از یاد می‌برد.

ألم تعلم أن الله له ملك السماوات والأرض وما لكم من دون الله من ولي ولا نصيرَ(107)

برداشت از آیه :هستی آفریده‌ی پروردگار مهرپرور است و سرشتِ الهی او تنها یار و یاور انسان است.

أم تريدون أن تسألوا رسولكم كما سئل موسى من قبل ومن يتبدل الكفر بالإيمان فقد ضل سواء السبيلَ(108)

برداشت از آیه :گذشته آینه‌ی عبرت است، برگزیدن نفسِ بدکنش به‌جای سرشتِ الهی گمراهی است.

ود كثير من أهل الكتاب لو يردونكم من بعد إيمانكم كفارا حسدا من عند أنفسهم من بعد ما تبين لهم الحق فاعفوا واصفحوا حتى يأتي الله بأمره إن الله على كل شيء قديرَ(109)

برداشت از آیه :حسودان شما را به ستمکاری و پیروی از نفسِ بدکنش می‌خوانند، از آنان گذر کنید.

وأقيموا الصلاة وآتوا الزكاة وما تقدموا لأنفسكم من خير تجدوه عند الله إن الله بما تعملون بصيرَ(110)

برداشت از آیه :سرشت الهی را بستایید، به نیازمندان ببخشید، نیکی به شما بازمی‌گردد.

وقالوا لن يدخل الجنة إلا من كان هودا أو نصارى تلك أمانيهم قل هاتوا برهانكم إن كنتم صادقينَ(111)

برداشت از آیه :چه یهودی، چه مسیحی و چه مسلمان! نیک‌فرجامی حاصل کردار نیک است.

روشنگری:مفهوم تجمیعی آیات 111 و 112 سوره بقره.

بلى من أسلم وجهه لله وهو محسن فله أجره عند ربه ولا خوف عليهم ولا هم يحزنونَ(112)

برداشت از آیه :هرکس سرشتِ الهیِ خود را پرکنش ساخته و مهرورزی پیشه کند، رستاخیز او نیکو خواهد بود.

وقالت اليهود ليست النصارى على شيء وقالت النصارى ليست اليهود على شيء وهم يتلون الكتاب كذلك قال الذين لا يعلمون مثل قولهم فالله يحكم بينهم يوم القيامة فيما كانوا فيه يختلفونَ(113)

برداشت از آیه :همان مفهوم آیات 111 و 112 سوره بقره.

ومن أظلم ممن منع مساجد الله أن يذكر فيها اسمه وسعى في خرابها أولئك ما كان لهم أن يدخلوها إلا خائفين لهم في الدنيا خزي ولهم في الآخرة عذاب عظيمَ(114)

برداشت از آیه :بدخواهان‌‌ سرشتِ الهی، زیانکاران دو جهان‌ِ هستند.

ولله المشرق والمغرب فأينما تولوا فثم وجه الله إن الله واسع عليمَ(115)

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور گشایشگر و دانا است و همه‌ی هستی از آنِ اوست، انسان به هرسو که رو کند سرشتِ الهی با اوست.

وقالوا اتخذ الله ولدا سبحانه بل له ما في السماوات والأرض كل له قانتونَ(116)

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور آفریننده‌ی هرچه در زمین و آسمان‌ها است و انسان جانشین اوست ولی مثلِ او نیست.

بديع السماوات والأرض وإذا قضى أمرا فإنما يقول له كن فيكونَ(117)

برداشت از آیه :پروردگار مهرپرور آن پدید‌آورنده‌ی هستی، چون اراده کند، نیست، هست می‌شود.

وقال الذين لا يعلمون لولا يكلمنا الله أو تأتينا آية كذلك قال الذين من قبلهم مثل قولهم تشابهت قلوبهم قد بينا الآيات لقوم يوقنونَ(118)

برداشت از آیه :نشانه‏‌هاى پروردگار مهرپرور براى فرهیختگان آشکار است و سرشتِ الهی با آنان سخن می‌گوید، نادان او را در بیرونِ خود می‌جویند.

إنا أرسلناك بالحق بشيرا ونذيرا ولا تسأل عن أصحاب الجحيمَ(119)

برداشت از آیه :به درستی که سرشتِ الهی به نیکی مژده و از ستم پرهیز می‌دهد و ستمکاران پیرو نفسِ بدکنش هستند.

ولن ترضى عنك اليهود ولا النصارى حتى تتبع ملتهم قل إن هدى الله هو الهدى ولئن اتبعت أهواءهم بعد الذي جاءك من العلم ما لك من الله من ولي ولا نصيرَ(120)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی هدایتگر حقیقی انسان است، پیروی از ادیان انسان را از هدایت سرشتِ الهی بی‌بهره می‌سازد.

الذين آتيناهم الكتاب يتلونه حق تلاوته أولئك يؤمنون به ومن يكفر به فأولئك هم الخاسرونَ(121)

برداشت از آیه :فرهیختگانِ اهل کتاب سرشتِ الهی را باور دارند، ناباورانِ سرشتِ الهی زیانکارانند.

يا بني إسرائيل اذكروا نعمتي التي أنعمت عليكم وأني فضلتكم على العالمينَ(122)

برداشت از آیه :فرزندان یعقوب به یاد آورند که چگونه با پیروی از سرشتِ الهی بر همه برتری یافتند.

واتقوا يوما لا تجزي نفس عن نفس شيئا ولا يقبل منها عدل ولا تنفعها شفاعة ولا هم ينصرونَ(123)

برداشت از آیه :پیش از مرگ و رستاخیز نیکی کنید و از ستم بپرهیزید، زیرا در رستاخیز کسی به داد کسی نرسد و کسی بجای کسی نایستد و میانجی‌گری سودی نبخشد.

وإذ ابتلى إبراهيم ربه بكلمات فأتمهن قال إني جاعلك للناس إماما قال ومن ذريتي قال لا ينال عهدي الظالمينَ(124)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی پسافکند نمی‌باشد، آنگاه که ابراهیم در مهر الهی ناب شد، سرشتِ الهی‌اش متجلی گردید.

وإذ جعلنا البيت مثابة للناس وأمنا واتخذوا من مقام إبراهيم مصلى وعهدنا إلى إبراهيم وإسماعيل أن طهرا بيتي للطائفين والعاكفين والركع السجودَ(125)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی امن و آسایش است، ابراهیم و اسماعیل آن‌را پاکیزه داشتند و انسان‌ها را بهره‌مند ساختند.

وإذ قال إبراهيم رب اجعل هذا بلدا آمنا وارزق أهله من الثمرات من آمن منهم بالله واليوم الآخر قال ومن كفر فأمتعه قليلا ثم أضطره إلى عذاب النار وبئس المصيرَ(126)

برداشت از آیه :سینه‌ی ابراهیم گشوده و سرشتِ الهی او جایگاه امن و آسایش برای باورمندان و مهربانان بود. بهره‌ی ستمکاران از او اندک و رستاخیزی ناگوار بود.

وإذ يرفع إبراهيم القواعد من البيت وإسماعيل ربنا تقبل منا إنك أنت السميع العليمَ(127)

برداشت از آیه :آرزو و نیایش ابراهیم و اسماعیل تجلی سرشتِ الهی، بینایی و دانایی بود.

ربنا واجعلنا مسلمين لك ومن ذريتنا أمة مسلمة لك وأرنا مناسكنا وتب علينا إنك أنت التواب الرحيمَ(128)

برداشت از آیه :آرزوی آنان انسان ناب و احسن تقویم و فرزندانی دل‌سپرده به سرشتِ الهی و رویگردان از ستم و نامهربانی بود.

ربنا وابعث فيهم رسولا منهم يتلو عليهم آياتك ويعلمهم الكتاب والحكمة ويزكيهم إنك أنت العزيز الحكيمَ(129)

برداشت از آیه :آرزوی آنان انگیزش و تجلی سرشتِ الهی، دانایی و پاکیزگی بود.

ومن يرغب عن ملة إبراهيم إلا من سفه نفسه ولقد اصطفيناه في الدنيا وإنه في الآخرة لمن الصالحينَ(130)

برداشت از آیه :و چه کسی جز کم‌خردان از آئین ابراهیم روی برتابد، همانا او برگزیده‌ی دنیا و رستاخیر بود.

إذ قال له ربه أسلم قال أسلمت لرب العالمينَ(131)

برداشت از آیه :آن هنگام که سرشتِ الهی او را به راه مهر پروردگار خواند، او پذیرا شد.

ووصى بها إبراهيم بنيه ويعقوب يا بني إن الله اصطفى لكم الدين فلا تموتن إلا وأنتم مسلمونَ(132)

برداشت از آیه :او به فرزندان خویش سفارش نمود، مباد آن‌که مرگ‌تان فرا رسد و سرشتِ الهی شما متجلی و پدیدار نگردیده باشد.

أم كنتم شهداء إذ حضر يعقوب الموت إذ قال لبنيه ما تعبدون من بعدي قالوا نعبد إلهك وإله آبائك إبراهيم وإسماعيل وإسحاق إلها واحدا ونحن له مسلمونَ(133)

برداشت از آیه :به‌هنگام مرگ یعقوب از فرزندانش پرسید: شما پیرو چه‌چیزی خواهید بود؟ گفتند: پیرو پروردگار تو و پدرانت، ابراهيم و اسماعيل و اسحاق، پروردگار یگانه و ما دل سپرده‌‌ی اوییم.

تلك أمة قد خلت لها ما كسبت ولكم ما كسبتم ولا تسألون عما كانوا يعملونَ(134)

برداشت از آیه :روزگار آنان به‌سر آمده و دستاورد آنان براى شما نیست و از آن پرس و جو نخواهيد شد.

وقالوا كونوا هودا أو نصارى تهتدوا قل بل ملة إبراهيم حنيفا وما كان من المشركينَ(135)

برداشت از آیه :به آنان که گفتند یهودی یا مسیحی باش تا رستگار شوی می‌گویم، آئین ابراهیم مهرورزی بود و ستمگر نبود و من پیرو راه او هستم.

قولوا آمنا بالله وما أنزل إلينا وما أنزل إلى إبراهيم وإسماعيل وإسحاق ويعقوب والأسباط وما أوتي موسى وعيسى وما أوتي النبيون من ربهم لا نفرق بين أحد منهم ونحن له مسلمونَ(136)

برداشت از آیه :ما به پروردگار مهرپرور و به آنچه از سرشتِ الهی ما، ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، اسباط، موسی و عیسی و دیگر انسان‌ها که سرشتِ الهی آنان متجلی گردیده باشد، یکسان باور داریم و دل سپرده آن هستیم.

فإن آمنوا بمثل ما آمنتم به فقد اهتدوا وإن تولوا فإنما هم في شقاق فسيكفيكهم الله وهو السميع العليمَ(137)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی انسان شنوا و داناست و در برابر دیگران او را بس است، آری تنها چنین باوری راهیاب است.

صبغة الله ومن أحسن من الله صبغة ونحن له عابدونَ(138)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی زیباتر و هم‌رنگ پروردگار مهرپرور است و باورمندان پیرو اویند.

قل أتحاجوننا في الله وهو ربنا وربكم ولنا أعمالنا ولكم أعمالكم ونحن له مخلصونَ(139)

برداشت از آیه :در این گفتگویی نیست که همه آفریده‌ و از سرشتِ پروردگار هستیم و آرزوی ناب شدن در او را داریم و پذرفتار کردار خود هستیم.

أم تقولون إن إبراهيم وإسماعيل وإسحاق ويعقوب والأسباط كانوا هودا أو نصارى قل أأنتم أعلم أم الله ومن أظلم ممن كتم شهادة عنده من الله وما الله بغافل عما تعملونَ(140)

برداشت از آیه :پافشاری بر اینکه پیام‌آوران پیشین یهودی یا مسیحی بوده اند ستمکاری است، آنان پیرو سرشتِ الهی خویش بوده اند.

تلك أمة قد خلت لها ما كسبت ولكم ما كسبتم ولا تسألون عما كانوا يعملونَ(141)

برداشت از آیه :آن مردم را روزگار به سر آمده، دستاورد آن ها برای آنان و دستاورد شما برای شماست و هیچ‌کس برای کار و بار دیگری بازخواست نمی‌شود.

سيقول السفهاء من الناس ما ولاهم عن قبلتهم التي كانوا عليها قل لله المشرق والمغرب يهدي من يشاء إلى صراط مستقيمَ(142)

برداشت از آیه :هر کس بخواهد به راه خرد رهنمون می‌شود، پدیدآورنده خاور و باختر پروردگار مهرپرور و به هرسو که رو کنید او را می‌یابید.

وكذلك جعلناكم أمة وسطا لتكونوا شهداء على الناس ويكون الرسول عليكم شهيدا وما جعلنا القبلة التي كنت عليها إلا لنعلم من يتبع الرسول ممن ينقلب على عقبيه وإن كانت لكبيرة إلا على الذين هدى الله وما كان الله ليضيع إيمانكم إن الله بالناس لرءوف رحيمَ(143)

برداشت از آیه :پروردگار مهربان است و کردار باورمندان تباه نگردد، اعتدال و میانه‌روی انسان را سرمشق می‌سازد، همانگونه که پیامبر سرمشق شماست.

قد نرى تقلب وجهك في السماء فلنولينك قبلة ترضاها فول وجهك شطر المسجد الحرام وحيث ما كنتم فولوا وجوهكم شطره وإن الذين أوتوا الكتاب ليعلمون أنه الحق من ربهم وما الله بغافل عما يعملونَ(144)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی به کردار انسان آگاه است، من پس از جستجو روی خود را به سوی مسجدالحرام که حقیقتی در آن است برمی‌گردانم و آن را قبله‌ی خود می‌سازم و بدان خشنودم.

ولئن أتيت الذين أوتوا الكتاب بكل آية ما تبعوا قبلتك وما أنت بتابع قبلتهم وما بعضهم بتابع قبلة بعض ولئن اتبعت أهواءهم من بعد ما جاءك من العلم إنك إذا لمن الظالمينَ(145)

برداشت از آیه :هر آئینی قبله‌ی خود را دارد و به قبله‌ی دیگری خشنود نیست، پیروی از قبله‌ی دیگران ستم به خویشتن است.

الذين آتيناهم الكتاب يعرفونه كما يعرفون أبناءهم وإن فريقا منهم ليكتمون الحق وهم يعلمونَ(146)

برداشت از آیه :صاحبان کتاب، اگرچه پنهان می‌کنند، اما همانند فرزند خود، قبله‌ی مرا می‌شناسند و به آن دانا هستند.

الحق من ربك فلا تكونن من الممترينَ(147)

برداشت از آیه :حق از سرشتِ الهی است و در آن هیچ شبهه‌ای نیست.

ولكل وجهة هو موليها فاستبقوا الخيرات أين ما تكونوا يأت بكم الله جميعا إن الله على كل شيء قديرَ(148)

برداشت از آیه :هر کس پرستشگاهی دارد، پس هر کجا که باشید به‌سوی مهربانی و نیکوکاری روی آورید، پروردگار مهرپرور بر هر کار توانا و بازگشت انسان به‌سوی اوست.

ومن حيث خرجت فول وجهك شطر المسجد الحرام وإنه للحق من ربك وما الله بغافل عما تعملونَ(149)

برداشت از آیه :پس به هر جا که رفتی، به ندای سرشتِ الهی که حق است، مهربانی را در نظر داشته باش، پروردگار مهرپرور از کار و بار انسان با خبر است.

ومن حيث خرجت فول وجهك شطر المسجد الحرام وحيث ما كنتم فولوا وجوهكم شطره لئلا يكون للناس عليكم حجة إلا الذين ظلموا منهم فلا تخشوهم واخشوني ولأتم نعمتي عليكم ولعلكم تهتدونَ(150)

برداشت از آیه :در هر کجا که باشید رو به شهر امن و فراوانی و مهربانی کنید تا سرمشق مردم نیکوکار شوید و از کسی جز از نتیجه‌ی کردارتان نهراسید تا خوبی‌های سرشتِ الهی بر شما کامل گردد و راهیاب شوید.

روشنگری:1- به آیات 125 تا 127 و همچنین آیه 148 و نیز آیه 149 همین سوره توجه گردد.

كما أرسلنا فيكم رسولا منكم يتلو عليكم آياتنا ويزكيكم ويعلمكم الكتاب والحكمة ويعلمكم ما لم تكونوا تعلمونَ(151)

برداشت از آیه :پیامبری در سرشتِ الهیِ انسانِ ناب نهاده شد تا نشانه‌های الهی را بر او بخواند و انسان‌ها را از نفسِ بدکنش پاک ساخته و دانایی بیاموزد.

روشنگری:آیه 151پاسخ به آیه 129 همین سوره است.

فاذكروني أذكركم واشكروا لي ولا تكفرونَ(152)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی را بیاد آوریم، از ستم بپرهیزیم، به هستی مهر‌ بورزیم تا از موهبت‌های آن برخوردار شویم.

روشنگری:- لا تكفرون = از ستم پرهیز کنیم
- فاذكروني = هدایای پروردگار مهرپرور ( نعمت الله) به انسان را به یاد آوریم
- اشكروا لي = به هستی مهر بورزیم
- أذكركم = از موهبت های الهی برخوردار شویم

يا أيها الذين آمنوا استعينوا بالصبر والصلاة إن الله مع الصابرينَ(153)

برداشت از آیه :انسان‌ باورمند از شکیبائی و نیایش نیرو می‌گیرد، سرشتِ الهی انسان با شکیبایان مهرورز می‌باشد.

ولا تقولوا لمن يقتل في سبيل الله أموات بل أحياء ولكن لا تشعرونَ(154)

برداشت از آیه :آن‌کس که برای مهربانی جان می‌بازد، زندگی جاوید می‌یابد.

ولنبلونكم بشيء من الخوف والجوع ونقص من الأموال والأنفس والثمرات وبشر الصابرينَ(155)

برداشت از آیه :شکوفایی سرشتِ الهی با سختی فراوان همراه است، شکیبایان را مژده باد.

الذين إذا أصابتهم مصيبة قالوا إنا لله وإنا إليه راجعونَ(156)

برداشت از آیه :مهربانان در سختی‌ها جان و داشته های خود را از پروردگارِ مهرپرور دانسته و به دیدار او خاطری آسوده دارند.

أولئك عليهم صلوات من ربهم ورحمة وأولئك هم المهتدونَ(157)

برداشت از آیه :درود پروردگار مهرپرور بر مهرورزان شکیبا، آنان رهیاب شده اند.

إن الصفا والمروة من شعائر الله فمن حج البيت أو اعتمر فلا جناح عليه أن يطوف بهما ومن تطوع خيرا فإن الله شاكر عليمَ(158)

برداشت از آیه :پروردگارِ مهرپرور از مهرورزان آگاه است، به سوی نیکی و مهربانی شتاب کنید که نشانه‌ی پروردکار است، پیمودن صفا و مروه برای حج‌ و عمره گزار نیکوکار گناهی ندارد.

إن الذين يكتمون ما أنزلنا من البينات والهدى من بعد ما بيناه للناس في الكتاب أولئك يلعنهم الله ويلعنهم اللاعنونَ(159)

برداشت از آیه :آنانکه سرشتِ الهیِ انسان و رهنمودهایِ پیامبران را پوشیده می‌دارند از پروردگارِ مهرپرور دور می‌شوند.

روشنگری:یکتمون = پوشیده داشتن
بینات = به واژه کلیدی آیات مراجعه شود. آفرینش شگفت انگیز انسان و هدایای ی الهی (نعمت الله) که تا جانشینیِ پروردگارِ مهرپرور امتداد می‌یابد از آیات و نشانه‌های الهی است.
يلعنهم الله ويلعنهم اللاعنون = از پروردگار مهرپرور و فرشتگان او دور می‌شوند

إلا الذين تابوا وأصلحوا وبينوا فأولئك أتوب عليهم وأنا التواب الرحيمَ(160)

برداشت از آیه :پروردگار بسیار مهربان است، ستمکارانی که به سرشتِ الهیِ خود بازگشته و مهر بورزند در سایه‌ی‌ مهرِ او خواهند بود.

روشنگری:توبه به معنای پشیمانی از کردار ستمکارانه و جبران آن با کردار مهربانانه است.

إن الذين كفروا وماتوا وهم كفار أولئك عليهم لعنة الله والملائكة والناس أجمعينَ(161)

برداشت از آیه :ستمکارانی که تا زمان مرگ بر ستم پای فشرده اند، در رستاخیز از دیدار پروردگارِ مهرپرور، فرشتگان و مهربانان محروم‌اند.

خالدين فيها لا يخفف عنهم العذاب ولا هم ينظرونَ(162)

برداشت از آیه :ستمکاران پس از مرگ فرصتی برای مهرورزی نداشته و در رنجی جاودانه خواهند بود.

وإلهكم إله واحد لا إله إلا هو الرحمن الرحيمَ(163)

برداشت از آیه :پروردگار، یگانه، مهرپرور و مهربان است.

إن في خلق السماوات والأرض واختلاف الليل والنهار والفلك التي تجري في البحر بما ينفع الناس وما أنزل الله من السماء من ماء فأحيا به الأرض بعد موتها وبث فيها من كل دابة وتصريف الرياح والسحاب المسخر بين السماء والأرض لآيات لقوم يعقلونَ(164)

برداشت از آیه :برای اندیشمند، آفرینش آسمان‌ها و زمین، چرخش شب و روز، وزش باد، خرامش ابر، بارش باران، رویش زمین، پرورش جانوران و حرکت کشتی‌ در دریا، همه نشانه‌‌ی پروردگار مهرپرور است.

ومن الناس من يتخذ من دون الله أندادا يحبونهم كحب الله والذين آمنوا أشد حبا لله ولو يرى الذين ظلموا إذ يرون العذاب أن القوة لله جميعا وأن الله شديد العذابَ(165)

برداشت از آیه :ستمکاران، نفسِ بدکنش را مانند سرشتِ الهی دوست می‌دارند و نیکوکاران سرشتِ الهی خویش را بیشتر دوست دارند، توان سرشتِ الهی در رستاخیز دیده خواهد شد.

إذ تبرأ الذين اتبعوا من الذين اتبعوا ورأوا العذاب وتقطعت بهم الأسبابَ(166)

برداشت از آیه :در رستاخیز بی‌بازگشت، ستمکاران از نفسِ بدکنش خود بیزاری می‌جویند.

وقال الذين اتبعوا لو أن لنا كرة فنتبرأ منهم كما تبرءوا منا كذلك يريهم الله أعمالهم حسرات عليهم وما هم بخارجين من النارَ(167)

برداشت از آیه :در رستاخیز، ستمکاران با دیدن کردارشان، از نفسِ بدکنش خود بیزاری جسته و آرزوی بازگشت می‌کنند و آتش این افسوس خاموش نگردد.

يا أيها الناس كلوا مما في الأرض حلالا طيبا ولا تتبعوا خطوات الشيطان إنه لكم عدو مبينَ(168)

برداشت از آیه :انسان از نفسِ بدکنش این دشمن آشکار دوری جوید و از زندگانی به نیکی بهره ببرد.

إنما يأمركم بالسوء والفحشاء وأن تقولوا على الله ما لا تعلمونَ(169)

برداشت از آیه :انسانِ نادان سرشتِ الهی خود را رها می‌کند و با پیروی از نفسِ بدکنش به‌سوی ستم و بدی کشیده می‌شود.

وإذا قيل لهم اتبعوا ما أنزل الله قالوا بل نتبع ما ألفينا عليه آباءنا أولو كان آباؤهم لا يعقلون شيئا ولا يهتدونَ(170)

برداشت از آیه :آنان به‌جای پیروی از سرشتِ الهی خود، از اوهام گذشتگان دور و نزدیک، اگرچه نابخردانه، پیروی می‌کنند.

ومثل الذين كفروا كمثل الذي ينعق بما لا يسمع إلا دعاء ونداء صم بكم عمي فهم لا يعقلونَ(171)

برداشت از آیه :خواندن ستمگران نابخرد به سرشتِ الهی، مانند خواندن کران و کوران است، جز ندایی مبهم درنمی‌یابند.

يا أيها الذين آمنوا كلوا من طيبات ما رزقناكم واشكروا لله إن كنتم إياه تعبدونَ(172)

برداشت از آیه :باورمندان پیرو سرشتِ الهی از روزی پاکیزه برخوردار و سپاسگزار هستند.

إنما حرم عليكم الميتة والدم ولحم الخنزير وما أهل به لغير الله فمن اضطر غير باغ ولا عاد فلا إثم عليه إن الله غفور رحيمَ(173)

برداشت از آیه :پروردگار بخشنده و مهربان است، انسان جز در هنگام درماندگی و ناچاری از خوردن چیزهای ناپاک مانند مردار و خون و گوشت خوک و آنچه پیروی از نفسِ بدکنش باشد بپرهیزد.

إن الذين يكتمون ما أنزل الله من الكتاب ويشترون به ثمنا قليلا أولئك ما يأكلون في بطونهم إلا النار ولا يكلمهم الله يوم القيامة ولا يزكيهم ولهم عذاب أليمَ(174)

برداشت از آیه :آنان‌که آزمندانه تجلی سرشتِ الهی را پنهان می‌سازند، در رستاخیز پروردگار مهرپرور با آنان سخن نمی‌گوید و دل‌های آنان جاودانه از حسرت در رنج خواهد بود.

أولئك الذين اشتروا الضلالة بالهدى والعذاب بالمغفرة فما أصبرهم على النارَ(175)

برداشت از آیه :آنان که گمراهی را بجای راهیابی برگزیدند، چگونه بر حسرت و رنج رستاخیز شکیبا خواهند بود؟

ذلك بأن الله نزل الكتاب بالحق وإن الذين اختلفوا في الكتاب لفي شقاق بعيدَ(176)

برداشت از آیه :کتاب پیامبر از سرشتِ مهربان و الهی اوست، ستمکاران با آن در ستیز هستند.

ليس البر أن تولوا وجوهكم قبل المشرق والمغرب ولكن البر من آمن بالله واليوم الآخر والملائكة والكتاب والنبيين وآتى المال على حبه ذوي القربى واليتامى والمساكين وابن السبيل والسائلين وفي الرقاب وأقام الصلاة وآتى الزكاة والموفون بعهدهم إذا عاهدوا والصابرين في البأساء والضراء وحين البأس أولئك الذين صدقوا وأولئك هم المتقونَ(177)

برداشت از آیه :به هرسو رو کنید سرشتِ الهی را می‌یابید، انسان باورمند نیکوکار، وفادار، شکیبا، نیایشگر، راستگو و مهرورز است و بی‌منت از آن‌چه دوست دارد به نیازمندان می‌بخشد.

يا أيها الذين آمنوا كتب عليكم القصاص في القتلى الحر بالحر والعبد بالعبد والأنثى بالأنثى فمن عفي له من أخيه شيء فاتباع بالمعروف وأداء إليه بإحسان ذلك تخفيف من ربكم ورحمة فمن اعتدى بعد ذلك فله عذاب أليمَ(178)

برداشت از آیه :دستور سرشتِ مهربان الهی است، که اگر کسی کشته شد، پادافره دادگرانه باشد، و بخشش شایسته، و پرداخت خونبها نیکو است، بی‌روشی از نفسِ بدکنش و مایه رنج رستاخیز است.

ولكم في القصاص حياة يا أولي الألباب لعلكم تتقونَ(179)

برداشت از آیه :نیکوکاران خردمند پادافره دادگرانه را زندگی‌بخش می‌دانند.

كتب عليكم إذا حضر أحدكم الموت إن ترك خيرا الوصية للوالدين والأقربين بالمعروف حقا على المتقينَ(180)

برداشت از آیه :نیکوکاران پیش از فرا رسیدن مرگ، سهمی سزاوار از مال خود را برای پدر، مادر و خویشاوندان معین می‌کنند.

فمن بدله بعدما سمعه فإنما إثمه على الذين يبدلونه إن الله سميع عليمَ(181)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی، دانا و شنواست، باژگونه کردن وصیت کاری ناشایست و موجب رنج در رستاخیز می‌شود.

فمن خاف من موص جنفا أو إثما فأصلح بينهم فلا إثم عليه إن الله غفور رحيمَ(182)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی با نیکی، بدی ها را می‌زداید، پادرمیانی برای آشتی و سازش میان بازماندگان کاری نیکو و شایسته است.

يا أيها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب على الذين من قبلكم لعلكم تتقونَ(183)

برداشت از آیه :همواره سرشتِ الهی، روزه را برای گسترش نیکوکاری معین کرده است.

أياما معدودات فمن كان منكم مريضا أو على سفر فعدة من أيام أخر وعلى الذين يطيقونه فدية طعام مسكين فمن تطوع خيرا فهو خير له وأن تصوموا خير لكم إن كنتم تعلمونَ(184)

برداشت از آیه :روزه داری برای انسان توانمند نیکوتر است، جایگزین روزه برای انسان ناتوان، خوراک دادن به بی‌نوا است، هر كس بيشتر نيكى كند براى او بهتر است.

وإذا سألك عبادي عني فإني قريب أجيب دعوة الداع إذا دعان فليستجيبوا لي وليؤمنوا بي لعلهم يرشدونَ(186)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی در نهاد انسان است و باورمندان چون بخوانندش رهیاب شوند.

وقاتلوهم حتى لا تكون فتنة ويكون الدين لله فإن انتهوا فلا عدوان إلا على الظالمينَ(193)

برداشت از آیه :دشمنی جز با ستمگران روا نباشد، با ستم تا پایابی سرشتِ الهی کارزار نمایید.

وأنفقوا في سبيل الله ولا تلقوا بأيديكم إلى التهلكة وأحسنوا إن الله يحب المحسنينَ(195)

برداشت از آیه :با مهربانی در راه پایابی سرشتِ الهی به‌اندازه نیکی کنید.

وإذا تولى سعى في الأرض ليفسد فيها ويهلك الحرث والنسل والله لا يحب الفسادَ(205)

برداشت از آیه :و چون از سرشتِ مهربان الهی دور گردد، نفسِ بدکنش او طبیعت و انسان‌ها را با ستمکاری به نابودی می‌کشاند.

ومن الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضات الله والله رءوف بالعبادَ(207)

برداشت از آیه :آنانکه تا پای جان از سرِشت الهی خود پیروی می‌کنند، در سایه‌ی مهر پرورگار هستند.

يا أيها الذين آمنوا ادخلوا في السلم كافة ولا تتبعوا خطوات الشيطان إنه لكم عدو مبينَ(208)

برداشت از آیه :آنانکه از نفسِ بدکنش و ستمکار پیروی نمی‌کنند با هستی به صلح کامل می‌رسند.

هل ينظرون إلا أن يأتيهم الله في ظلل من الغمام والملائكة وقضي الأمر وإلى الله ترجع الأمورَ(210)

برداشت از آیه :در آرزوی دیدار و اراده‌ی پروردگار و فرشتگان بر فراز ابرها نباشید، اراده‌ی آنان را در سرشتِ الهی خود بجویید.

يسألونك ماذا ينفقون قل ما أنفقتم من خير فللوالدين والأقربين واليتامى والمساكين وابن السبيل وما تفعلوا من خير فإن الله به عليمَ(215)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی انسان از مهربانی و نیکی سرشار است، نیکی چیزهای خوب است که به پدر و مادر، نزدیکان، بی‌سرپرستان و نیازمندان می‌بخشید.

من ذا الذي يقرض الله قرضا حسنا فيضاعفه له أضعافا كثيرة والله يقبض ويبسط وإليه ترجعونَ(245)

برداشت از آیه :آنکه به ندای سرشت الهی به نیازمندان وام نیکو دهد فراوان فزونی یابد، در رستاخیز سرشت الهی بگشاید و نفس بدکنش بفسرد.

فلما فصل طالوت بالجنود قال إن الله مبتليكم بنهر فمن شرب منه فليس مني ومن لم يطعمه فإنه مني إلا من اغترف غرفة بيده فشربوا منه إلا قليلا منهم فلما جاوزه هو والذين آمنوا معه قالوا لا طاقة لنا اليوم بجالوت وجنوده قال الذين يظنون أنهم ملاقو الله كم من فئة قليلة غلبت فئة كثيرة بإذن الله والله مع الصابرينَ(249)

برداشت از آیه :با شکیبایی، اندک پیرو سرشتِ الهی بر بسیار پیرو نفسِ بدکنش چیره گردد.

يا أيها الذين آمنوا أنفقوا مما رزقناكم من قبل أن يأتي يوم لا بيع فيه ولا خلة ولا شفاعة والكافرون هم الظالمونَ(254)

برداشت از آیه :باورمندان پيش از مرگ و پایان داد و ستد، با مهربانی از داشته‌های خویش به دیگران می‌بخشند.

الله لا إله إلا هو الحي القيوم لا تأخذه سنة ولا نوم له ما في السماوات وما في الأرض من ذا الذي يشفع عنده إلا بإذنه يعلم ما بين أيديهم وما خلفهم ولا يحيطون بشيء من علمه إلا بما شاء وسع كرسيه السماوات والأرض ولا يئوده حفظهما وهو العلي العظيمَ(255)

برداشت از آیه :یگانه پروردگار مهرپرور، فرمانروای آسمان‌ها و زمین، بی‌خواب، بی‌مرگ، والا‌مرتبه، بزرگ، زنده، داننده‌ی پیدا و پنهان و بخشنده‌ی دانش، اراده فرموده که انسان با تجلیِ سرشتِ الهیِ خود، هم‌راه او گردد.

روشنگری:اذن الهی، اسبابی که به تکوین برای انسان فراهم گردیده است و از آن جمله اند:
1- بهره‌ از سرشت و فطرتِ الهی.
2- بهره از وحی و تجلی سرشتِ الهی و دانای اسماء و به آگاهی کامل رسیدن.
3- بهره از پُرکنش شدن روح و اراده و دست یافتن به فرایند آفرینش(معجزه) و هم‌راهی با پروردگار مهرپرور.

لا إكراه في الدين قد تبين الرشد من الغي فمن يكفر بالطاغوت ويؤمن بالله فقد استمسك بالعروة الوثقى لا انفصام لها والله سميع عليمَ(256)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی شنوا و دانا است، انسان در انتخاب راه و آئین خود آزاد است چون راهِ مهر روشن و از راهِ ستم جدا است، هرکس از وسوسه‌ی نفس بدکنش روی بگرداند و راه سرشتِ مهربانِ الهیِ خود را باور نماید به دستاويزى استوار و بی‌گسست دست‌یافته است.

روشنگری:لا إكراه في الدين = راه و رسم انسان به انتخاب اوست.

الله ولي الذين آمنوا يخرجهم من الظلمات إلى النور والذين كفروا أولياؤهم الطاغوت يخرجونهم من النور إلى الظلمات أولئك أصحاب النار هم فيها خالدونَ(257)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی، باورمندان را از تاریکی به‌ سوی روشنائی می‌کشاند و نفسِ بدکنش، ناباورمندانِ ستمگر را از روشنائی به تاریکی و رستاخیزِ پر‌حسرت می‌رساند.

روشنگری:ظلمات = تاریکیها = ستم ها
نور = روشنایی = مهربانی
نمونه ظلم در آیه: فرو شدن در تاریکی ستم و ندیدن نور مهر پروردگار.

مثل الذين ينفقون أموالهم في سبيل الله كمثل حبة أنبتت سبع سنابل في كل سنبلة مائة حبة والله يضاعف لمن يشاء والله واسع عليمَ(261)

برداشت از آیه :آنان که به پیروی از سرشتِ مهربان و الهی از دارائی خود به نیازمندان می‌بخشند، از هردانه‌ی بذر هفت خوشه و از هر خوشه صد دانه می‌رویانند.

الذين ينفقون أموالهم في سبيل الله ثم لا يتبعون ما أنفقوا منا ولا أذى لهم أجرهم عند ربهم ولا خوف عليهم ولا هم يحزنونَ(262)

برداشت از آیه :کسانی که از دارایی خود مهروزانه و بدون منت و آزار به نیازمندان می‌بخشند، هرگز دچار ترس و اندوه نگردیده و در رستاخیز شادمان خواهند بود.

قول معروف ومغفرة خير من صدقة يتبعها أذى والله غني حليمَ(263)

برداشت از آیه :گشاده‌دستی و بردباری از سرشتِ الهی انسان است، عیب‌پوشی و گفتار نیک از بخشش بدون کرامت‌ بهتر است.

يا أيها الذين آمنوا لا تبطلوا صدقاتكم بالمن والأذى كالذي ينفق ماله رئاء الناس ولا يؤمن بالله واليوم الآخر فمثله كمثل صفوان عليه تراب فأصابه وابل فتركه صلدا لا يقدرون على شيء مما كسبوا والله لا يهدي القوم الكافرينَ(264)

برداشت از آیه :سخت‌دلان از رهنمون سرشتِ الهی بی‌بهره اند، بخششی که با منت، آزار و ریا باشد بیهوده می‌شود.

ومثل الذين ينفقون أموالهم ابتغاء مرضات الله وتثبيتا من أنفسهم كمثل جنة بربوة أصابها وابل فآتت أكلها ضعفين فإن لم يصبها وابل فطل والله بما تعملون بصيرَ(265)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی انسان مهربان و آگاه است، آنکه از دارائی خود مهرورزانه و با خشنودی به نیازمندان می‌بخشد، در زمینی بسیار بارور بذر می‌پاشد.

أيود أحدكم أن تكون له جنة من نخيل وأعناب تجري من تحتها الأنهار له فيها من كل الثمرات وأصابه الكبر وله ذرية ضعفاء فأصابها إعصار فيه نار فاحترقت كذلك يبين الله لكم الآيات لعلكم تتفكرونَ(266)

برداشت از آیه :آخر اندیشان با آتشِ تنگ‌چشمی خرمن و اندوخته خود را نمی‌سوزانند.

يا أيها الذين آمنوا أنفقوا من طيبات ما كسبتم ومما أخرجنا لكم من الأرض ولا تيمموا الخبيث منه تنفقون ولستم بآخذيه إلا أن تغمضوا فيه واعلموا أن الله غني حميدَ(267)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی ستوده و بی‌نیاز است، بخشش باید که پاکیزه و بی‌آلایش باشد نه آلوده و ناپاک.

الشيطان يعدكم الفقر ويأمركم بالفحشاء والله يعدكم مغفرة منه وفضلا والله واسع عليمَ(268)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی گشایشگر، دانا و مژده‌بخش است، نفسِ بدکنش هراس‌انگیز، تنگ‌چشم و ستم‌گر است.

روشنگری:شیطان نفسِ بدکنش انسان است، انسانِ پیرو سرشتِ الهی، ناب و باورمند نفسِ بدکنش را مهار می‌کند.

يؤتي الحكمة من يشاء ومن يؤت الحكمة فقد أوتي خيرا كثيرا وما يذكر إلا أولو الألبابَ(269)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی دانا پرور، دانایان فراوان نیکوکار و خردمندان پندنیوش‌ هستند.

وما أنفقتم من نفقة أو نذرتم من نذر فإن الله يعلمه وما للظالمين من أنصارَ(270)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی گواه مهرورزان است و نامهربانان را گواهی نیست.

إن تبدوا الصدقات فنعما هي وإن تخفوها وتؤتوها الفقراء فهو خير لكم ويكفر عنكم من سيئاتكم والله بما تعملون خبيرَ(271)

برداشت از آیه :در رستاخیز سرشتِ الهی، کردار انسان را به یاد دارد، کمک به تهیدستان چه آشکار و چه پنهان، نیکو و پوشاننده‌ی بدی‌های انسان است.

ليس عليك هداهم ولكن الله يهدي من يشاء وما تنفقوا من خير فلأنفسكم وما تنفقون إلا ابتغاء وجه الله وما تنفقوا من خير يوف إليكم وأنتم لا تظلمونَ(272)

برداشت از آیه :انسان اگر بخواهد با رهنمود سرشتِ الهی به راه مهرورزی خواهد رفت و در رستاخیز خوبی‌های خود را کامل خواهد دید و ستمی بر او نخواهد رفت.

يمحق الله الربا ويربي الصدقات والله لا يحب كل كفار أثيمَ(276)

برداشت از آیه :سرشتِ الهی ستمکار و تباهکار را دوست ندارد، در رباخواری کاستی و در بخشش به تهیدستان فزونی است.

فإن لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله ورسوله وإن تبتم فلكم رءوس أموالكم لا تظلمون ولا تظلمونَ(279)

برداشت از آیه :آنکه از ربا بازگردد اصلِ سرمایه‌ از آنِ وی و نه ستمکار و نه ستمدیده‌ است وگرنه اراده‌ی نبرد با سرشتِ الهیِ خود و پیامبر را کرده است.

روشنگری:نمونه ظلم در آیه: ربا خواری
فاذنوا = بدانید = اراده کرده اید.
واژه گان: اذن, امر، وحی, روح و نفخ همه اشاره به ظرفیت دانش و اراده‌ای است که پروردگار مهرپرور در زمان آفرینش به انسان عطا نموده و انسان را به مقام جانشینی خویش رسانیده است.

لا يكلف الله نفسا إلا وسعها لها ما كسبت وعليها ما اكتسبت ربنا لا تؤاخذنا إن نسينا أو أخطأنا ربنا ولا تحمل علينا إصرا كما حملته على الذين من قبلنا ربنا ولا تحملنا ما لا طاقة لنا به واعف عنا واغفر لنا وارحمنا أنت مولانا فانصرنا على القوم الكافرينَ(286)

برداشت از آیه :وظیفه‌ی هرکس باندازه‌ی توانایی اوست، و همگان پاسخگوی کردارِ خویش هستند، هیچکس بخاطر فراموشی و اشتباه بازخواست نشود، و کسی بارِ گران را جز باندازه‌ی توانایی بر نگیرد اگرچه پیشینیان چنین کرده باشند، سرشتِ الهی انسان بدی‌ها را با خوبی‌ها می‌پوشاند، بخواهیم تا سرشتِ الهیِ ما متجلی و بر نفسِ بدکنشِ ستمکاران پیروز گردد.